Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

eter

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk aither ‘øvre luftlag’

Tyding og bruk

  1. stoff som ein før tenkte seg fylte himmelrommet
    Døme
    • teoriar om rørsla til jorda gjennom eteren
  2. i bunden form eintal: luftrommet der signal frå radio og fjernsyn flyttar seg frå sendar til mottakar;
    samnemning for radio og fjernsyn;
    Døme
    • sende reklame over eteren;
    • ein artist som vart mykje spela på eteren;
    • få med seg nyheitene på eteren;
    • på eteren fortel ei gammal dame frå tida då ho var ung
  3. organisk sambinding der eit oksygenatom er bunde saman med to karbonatom
  4. fargelaus, svært brennbar væske med karakteristisk lukt som tidlegare vart brukt til narkose;
    Døme
    • eteren vart introdusert som narkosemiddel på midten av 1800-talet

ete 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt eta; av ete (2

Tyding og bruk

  1. krubbe til fôr for husdyr
    Døme
    • fylle eta
  2. Døme
    • ha nok ete

etermedium

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

samnemning for radio og fjernsyn;
jamfør eter (2)

ester

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Äther ‘eter’ og Säure ‘syre’; laga av L. Gmelin, 1788-1853

Tyding og bruk

sambinding av organisk syre (1, 1) og alkohol (3)
Døme
  • esterar som luktar godt;
  • feitt er ein ester

etyleter

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fargelaus, svært brennbar væske med karakteristisk lukt, brukt mellom anna som løysemiddel;

etyl

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk eter og hyle ‘materie’; jamfør eter og -yl (2

Tyding og bruk

etan

substantiv inkjekjønn

Opphav

av eter og -an (2

Tyding og bruk

fargelaus, luktfri og brennbar gass som finst i naturgass;
type alkan
Døme
  • frakt av etan;
  • produsere og selje etan

eterisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. om væske: som har eigenskapar som liknar eter (4);
  2. Døme
    • som ein eterisk engel;
    • eteriske rytmar

Faste uttrykk

  • eterisk olje
    flyktig olje i krydder eller plante som gjev karakteristisk smak og lukt, særleg brukt i parfyme og godlukt

dietyleter

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør eter

Tyding og bruk

klar, svært brennbar væske nytta mellom anna som løysingsmiddel og til å gje narkose;

hoffmannsdrope

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den tyske legen og kjemikaren F. Hoffmann, 1660–1742

Tyding og bruk

i fleirtal, om eldre forhold: blanding av eter og sprit som vart nytta som husråd mot kvalme, uvit og liknande