Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
59 treff

Nynorskordboka 59 oppslagsord

automatisk

adjektiv

Uttale

æutomaˊtisk

Opphav

av automat

Tyding og bruk

  1. som er eit resultat av ein fast handlingsmåte;
    rutinemessig
    Døme
    • reagere automatisk;
    • ei endring som skjer automatisk
  2. som fungerer utan styring av menneske
    Døme
    • automatisk trafikk-kontroll
Artikkelside

tenestefri, tenestfri

substantiv ubøyeleg

Tyding og bruk

tidsrom (1) innanfor vanleg arbeidstid i det offentlege da den tilsette er friteken for teneste
Døme
  • patruljere om natta og ha tenestefri om dagen;
  • professoren har tenestefri eitt semester;
  • repetisjonsøving gjev automatisk rett til tenestefri
Artikkelside

sjølvverkande

adjektiv

Tyding og bruk

som verkar av seg sjølv;
Artikkelside

sjølvutløysar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mekanisme som løyser seg ut automatisk, særleg brukt om kamera som tek bilete etter ei viss tid, slik at fotografen kan vere med på biletet
Døme
  • eit fotoapparat med sjølvutløysar
Artikkelside

sjølvstyring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å styre seg sjølv
    Døme
    • lokalsamfunnet har mindre sjølvstyring enn tidlegare
  2. automatisk styring
    Døme
    • fartøyet har sjølvstyring
Artikkelside

sjølvstyrt

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som rår over seg sjølv
    Døme
    • ein sjølvstyrt stat
  2. som har automatisk styring
    Døme
    • skipet er sjølvstyrt
Artikkelside

sjølvregulerande

adjektiv

Tyding og bruk

som automatisk regulerer seg sjølv
Døme
  • ein sjølvregulerande mekanisme
Artikkelside

ryggmerg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. del av sentralnervesystemet som ligg inne i ryggrada
  2. i overført tyding: det viktigste eller sentrale;
    det inste
    Døme
    • bøndene er ryggmergen i landet

Faste uttrykk

  • sitje/liggje i ryggmergen
    vere så innarbeid at det verkar medfødd eller automatisk
    • organisasjonslivet låg i ryggmergen hennar;
    • lojalitet til foreldra sit djupt i ryggmergen
Artikkelside

registrere

registrera

verb

Opphav

av mellomalderlatin registrare, av registrum; jamfør register

Tyding og bruk

  1. føre inn i register (1)
    Døme
    • bilen er registrert på Hamar
    • brukt som adjektiv:
      • ein registrert brukar av tenesta
  2. notere seg;
    merkje seg
    Døme
    • ho registrerte at dei tok til å bli trøytte
  3. måle automatisk
    Døme
    • ein seismograf registrerer jordskjelv
  4. setje register (2) på eit orgel i eller ut av funksjon

Faste uttrykk

  • registrere seg
    syrgje for at ein blir ført opp i ei oversikt
    • ho har registrert seg som deltakar på konferansen;
    • du må registrere deg i resepsjonen når du kjem
  • registrert varemerke
    varemerke som er ført inn i eit register, og som ei verksemd har eineretten til å nytte
Artikkelside

mekanisk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk, frå latin; jamfør mekanikk

Tyding og bruk

  1. som gjeld maskinar
    Døme
    • ein mekanisk verkstad;
    • mekanisk industri
  2. som blir gjord eller driven med maskinar eller andre tekniske hjelpemiddel
    Døme
    • mekaniske leiker
    • brukt som adverb
      • rekepellinga skjer no mekanisk
  3. som følgjer fysiske lover;
    som gjeld mekanikk (3)
    Døme
    • mekanisk reinsing;
    • mekanisk krefter
  4. som hender automatisk eller rutinemessig;
    viljelaus, umedviten
    Døme
    • mekanisk pugg
    1. brukt som adverb
      • arbeide mekanisk

Faste uttrykk

  • mekanisk blanding
    blanding der dei ulike stoffa ikkje dannar ei kjemisk sambinding, men framleis kan registrerast kvar for seg
Artikkelside
Side 1 av 6