Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 171 oppslagsord

internalisere

internalisera

verb

Opphav

gjennom engelsk internalize, av mellomalderlatin internalis; av latin internus ‘indre’

Tyding og bruk

gjere gyldig for seg sjølv;
tileigne seg, overta
Døme
  • idealet er at alle tilsette skal internalisere verdiane og visjonen til organisasjonen
Artikkelside

internere

internera

verb

Opphav

gjennom fransk interner, av interne, frå latin internus ‘indre’; jamfør intern

Tyding og bruk

stengje inne;
halde nokon på eit avgrensa område
Døme
  • fangane vart internerte i store leirar;
  • han sat internert under mesteparten av krigen
Artikkelside

intern

adjektiv

Opphav

av latin internus ‘indre’

Tyding og bruk

innanfor ei bedrift, ein organisasjon eller liknande;
motsett ekstern
Døme
  • eit internt problem;
  • tilskot til intern opplæring i verksemdene;
  • tilsetjinga skulle gå føre seg ved internt opprykk
  • brukt som adverb
    • drøfte noko internt i kommunen
Artikkelside

interiør

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin interior ‘indre’

Tyding og bruk

  1. innreiing (2) i hus eller rom;
    til skilnad frå eksteriør (1)
    Døme
    • huset hadde eit vakkert interiør
  2. bilete med motiv frå det indre av eit hus;
    diktverk som skildrar forhold i familie eller heim
    Døme
    • boka er eit interiør frå ein embetsmannsgard på midten av 1800-talet
Artikkelside

ikkje-intervensjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å ikkje blande seg inn i dei indre tilhøva i ein annan stat
Artikkelside

innblanding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å blande noko eller nokon inn eller bli blanda inn i noko
Døme
  • innblanding i dei indre tilhøva i eit land
Artikkelside

innan 2

preposisjon

Opphav

norrønt innan

Tyding og bruk

  1. innanfor eit avgrensa område, miljø, emne eller liknande
    Døme
    • innan alle parti;
    • innan alle lag av folket;
    • vere innan rekkevidde
  2. i løpet av
    Døme
    • innan kort tid
  3. Døme
    • innan kvelden;
    • innan klokka tolv;
    • innan 1. mai
  4. ikkje seinare enn
    Døme
    • send søknaden innan 10. januar
  5. brukt som adverb: frå det indre, utetter, frå landsida
    Døme
    • vinden står innan av
Artikkelside

inne

adverb

Opphav

norrønt inni; i tydinga ‘på moten’ frå engelsk

Tyding og bruk

  1. i det indre av, innanfor grensa av noko (i hus, rom eller liknande)
    Døme
    • halde seg inne;
    • inne i byen;
    • bu inne i landet;
    • det var nokon inne i huset;
    • det var ingen inne
  2. nær ved, attmed
    Døme
    • båten låg inne ved land
  3. ved målet;
    Døme
    • dei var inne i byen klokka ti
  4. om tid: komen, innleidd
    Døme
    • tida er inne;
    • ei ny tid er inne
  5. kjend med, innvigd
    Døme
    • vere godt inne i ei sak
  6. på moten;
    Døme
    • gjenbruk er inne for tida

Faste uttrykk

  • ha forma inne
    vere i form
  • halde seg inne med
    syte for å vere god ven med
    • det er best å halde seg inne med sjefen
  • sitje inne med
    rå eller disponere over;
    ha
    • sitje inn med alle svara
  • sitje inne
    vere i fengsel
  • sitje langt inne
    vere vanskeleg å oppnå
    • sigeren sat langt inne
  • stå inne for
    garantere for
  • vere inne på
    snakke om
Artikkelside

inn 2

adverb

Opphav

norrønt inn

Tyding og bruk

  1. brukt for å uttrykkje rørsle til det indre av noko
    Døme
    • kom inn!
    • puste inn;
    • fare inn til byen;
    • skipet dreiv inn mot kysten;
    • sende inn eit bidrag til konkurransen
  2. brukt for å uttrykkje at noko blir heilt omslutta, dekt eller liknande
    Døme
    • pakke inn pakka;
    • gjerde inn eigedomen
  3. brukt for å uttrykkje at noko kjem med i ei avis, bok eller liknande
    Døme
    • redaktøren tok inn artikkelen
  4. brukt for å uttrykkje at noko får eit mindre romfang
    Døme
    • koke inn;
    • tørke inn
  5. brukt for å uttrykkje at nokon kjem med i ein viss krins, ei gruppe eller liknande
    Døme
    • melde seg inn i laget;
    • gå inn som eigar i selskapet
  6. brukt for å uttrykkje at nokon får tak i noko
    Døme
    • krevje inn pengar;
    • hale inn ein fisk
  7. brukt for å uttrykkje ei innleiing eller byrjing
    Døme
    • ringje inn helga;
    • august gjekk inn med regn
  8. brukt for å uttrykkje at noko blir gjennomtrengt eller dekt med noko
    Døme
    • smøre inn kroppen med solkrem
  9. brukt for å uttrykkje at noko eller nokon oppnår ein viss tilstand, dugleik eller liknande
    Døme
    • køyre inn ein hest;
    • øve inn ei rolle;
    • kome inn i arbeidet
  10. brukt i tidsuttrykk
    Døme
    • eit stykke inn på 1950-talet;
    • til langt inn i tjueåra
  11. brukt som preposisjon: innover;
    innanfor
    Døme
    • båten kom inn fjorden;
    • kome inn døra

Faste uttrykk

  • dag ut og dag inn
    svært lenge;
    støtt
  • gå inn på
    • ta (nærare) for seg
      • dette problemet skal eg ikkje gå inn på no
    • samtykkje i
      • gå inn på ei avtale
  • gå ut og inn hos
    vere stadig gjest hos (nokon)
  • inn i
    med retning innover
    • dei gjekk inn i huset;
    • fleire bilar køyrde inn i kvarandre;
    • spikaren gjekk inn i foten
  • inn på
    i retning mot;
    jamfør innpå (3)
    • dei trengde seg inn på hennar einemerke
  • inn til
    tett på;
    jamfør inntil (2, 1)
    • han pressa ho inn til seg
  • kjenne ut og inn
    ha svært god kjennskap til
  • setje inn
    • plassere under tak
      • setje inn sykkelen
    • fengsle
      • han vart sett inn for fyll og bråk
    • plassere, montere
      • han skal setje inn videokamera i butikken;
      • nye vindauge vart sette inn
    • plassere på konto
      • setje inn pengar i banken
    • la kome på trykk
      • setje inn ein annonse i avisa
    • gni, få til å blande seg
      • setje inn lêret med feitt
    • ta til med stor kraft eller intensitet
      • uvêret set inn
    • bidra med;
      gjere ein ekstra innsats
      • setje inn alle krefter;
      • ikkje ha maktmiddel å setje inn
    • lage mål
      • setje inn ei skåring
  • setje seg inn i noko
    orientere seg om noko
    • han sette seg inn i arbeidsoppgåvene
  • sirkle inn
    • setje ein sirkel rundt
    • fange, avsløre
      • tre personar vart sirkla inn av politiet
    • avgrense, skildre
      • prøve å sirkle inn eit miljø
  • slå inn opne dører
    kjempe for noko det alt er semje om
    • partiet slår inn opne dører med dette framlegget
  • slå inn på
    begynne med
    • slå inn på ein politisk karriere
  • sovne inn
    • falle i søvn
    • døy
  • ta noko inn over seg
    ta på alvor;
    ta noko tungt
  • vite korkje ut eller inn
    ikkje sjå nokon utveg
Artikkelside

ytre sekresjon

Tyding og bruk

i medisin: sekresjon til huda eller til eit av holromma i lekamen, til skilnad frå indre sekresjon;
Sjå: ytre
Artikkelside
Side 9 av 18