Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 105 oppslagsord

haustsemester

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

særleg ved universitet og høgskule: semester, studieperiode som varer frå seinsommaren og fram til jul
Døme
  • haustsemesteret er alltid travelt
Artikkelside

førjulsvinter, førejolsvinter, førejulsvinter, førjolsvinter

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

del av vinteren som er føre jul
Artikkelside

førjulsstri, førejolsstri, førejulsstri, førjolsstri

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

strev med førebuingar til jul;
Artikkelside

førjulsstemning, førejolsstemning, førejulsstemning, førjolsstemning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stemning eller kjensle (av glede og forventing) ein har i tida fram mot jul;
jamfør julestemning
Artikkelside

føre 3

preposisjon

Opphav

norrønt fyrir

Tyding og bruk

  1. lenger framme enn;
    framfor, framanfor
    Døme
    • liggje langt føre dei andre;
    • ho går føre og eg etter;
    • ‘a’ kjem føre ‘b’;
    • gå føre med eit godt eksempel
  2. på framsida av;
    framfor, framanfor, for (7, 1)
    Døme
    • halde føre nasen;
    • vi står føre ein alvorleg situasjon;
    • dei hadde viktigare ting føre seg
  3. tidlegare enn;
    Døme
    • det var føre mi tid;
    • kome føre tida;
    • vi blir nok ikkje ferdige føre jul
  4. brukt som adverb: heller enn;
    Døme
    • rangere noko føre noko anna;
    • velje raudt føre grønt

Faste uttrykk

  • betre føre var enn etter snar
    det er betre å bu seg vel enn å prøve å bøte på noko
  • gå føre seg
    hende, skje
    • undervisninga går føre seg i klasserommet;
    • samlinga vil gå føre seg utandørs;
    • debatten har gått føre seg i fleire månader
  • kjenne seg føre
    gjere seg kjend med det som ligg framføre ved å kjenne (2, 2)
    • eg kjende meg varleg føre med føtene
  • liggje føre
    vere til stades;
    finnast (1), eksistere (1)
    • materialet ligg endeleg føre i bokform;
    • det ligg ikkje føre konkrete planar for gjennomføringa
  • setje seg føre
    bestemme seg for
    • kome i mål med det ein har sett seg føre
  • sjå føre seg
    • ha ein idé om (korleis noko vil bli);
      tru (3, 1)
      • eg ser føre meg at samarbeidet blir nyttig for begge partane;
      • eg ser ikkje føre meg at det blir noko problem
    • lage seg ei indre førestilling av;
      visualisere (1)
      • eg greier ikkje å sjå føre meg korleis huset vil sjå ut når det er ferdig
  • sjå seg føre
    gå varsamt;
    passe seg
    • sjå deg godt føre før du kryssar vegen
  • spørje seg føre
    søkje informasjon (om);
    skaffe seg greie på;
    forhøyre seg
  • ta føre seg
    sjå på, undersøkje;
    fokusere på;
    handsame
    • rapporten tek føre seg økonomi og ressursar;
    • i dette kapittelet skal eg ta føre meg det teoretiske utgangspunktet;
    • vi kan ikkje ta føre oss heile området på ein gong
  • ta seg føre
    gå i gang med (noko)
  • vere føre var
    ta forholdsreglar;
    førebu seg;
    vere forsiktig
    • det er viktig å vere føre var;
    • denne gongen er dei føre var
Artikkelside

før 3

preposisjon

Opphav

norrønt fyrr adverb, komparativ av for (7; jamfør først (2

Tyding og bruk

  1. tidlegare enn;
    Døme
    • eg kom før deg;
    • kom før klokka åtte!
    • vi håpar å vere på plass i det nye huset før jul;
    • onsdag før skjærtorsdag;
    • år 50 før Kristus
  2. brukt som adverb: på eit tidlegare tidspunkt
    Døme
    • både før og no;
    • korkje før eller sidan;
    • før var det slik;
    • før i tida;
    • både den dagen og dagen før
  3. brukt som adverb: heller (2, 1)
    Døme
    • eg vil før gå enn å sitje på med deg

Faste uttrykk

  • frå før
    frå tidlegare (av), allereie
    • eg kjenner henne frå før av;
    • kva kan du om emnet frå før?
  • jo før, jo heller
    så snart som mogleg
  • som før
    slik det alltid har brukt å vere;
    uendra
    • halde fram som før;
    • ingenting er som før;
    • ynskje at alt skal bli som før
Artikkelside

grid

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt grið

Tyding og bruk

om norrøne forhold: trygd for liv og lemer, særleg på visse dagar (jul, påske) eller stader (på tinget, i kyrkjer)
Døme
  • be om grid
Artikkelside

gammaldags, gamaldags

adjektiv

Tyding og bruk

  1. særmerkt for ei eldre tid;
    umoderne, avleggs
    Døme
    • ein gammaldags hatt;
    • eit gammaldags syn på læring;
    • du er for gammaldags
    • brukt som adverb
      • kle seg gammaldags
  2. Døme
    • feire god, gammaldags jul
Artikkelside

samlast 2

verb

Tyding og bruk

koma, søkja saman;
samla seg
Døme
  • heile familien samlast kvar jul
Artikkelside

edamerost

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tørr, fast, mild ost, opphavleg framstilt i Edam i Nederland;
Døme
  • kjøpe ein heil edamerost med raud voks til jul
Artikkelside
Side 8 av 11