Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 75 oppslagsord

lantan

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk lanthanein ‘løyne’

Tyding og bruk

mjukt, metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 57;
kjemisk symbol La

holmium

substantiv inkjekjønn

Opphav

av det latinske namnet Holmia for Stockholm

Tyding og bruk

mjukt metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 67;
kjemisk symbol Ho

kalium

substantiv inkjekjønn

Opphav

av nylatin calium; jamfør kali

Tyding og bruk

sølvkvitt, metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 19;
kjemisk symbol K

molybden

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk ‘blykule’, av molybdos ‘bly’

Tyding og bruk

sølvgrått metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 42;
kjemisk symbol Mo

magnesium

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

nylaging av magnesia

Tyding og bruk

sølvkvitt metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 12;
kjemisk symbol Mg

jern, jarn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt jarn, járn

Tyding og bruk

  1. metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 26;
    kjemisk symbol Fe
    Døme
    • hardt jern;
    • ei stong av jern;
    • malm som inneheld mykje jern
  2. medisin som inneheld jernsambindingar
    Døme
    • ta jern for å auke blodprosenten
  3. gjenstand eller reiskap av jern
  4. energisk person
    Døme
    • han er eit jern til å drive på

Faste uttrykk

  • gje jernet
    • gje full gass
      • han gjev jernet bak rattet
    • yte maksimalt
      • musikarane gjev jernet
  • ha mange jern i elden
    ha mange oppgåver samtidig
  • helse av jern
    sterk helse
  • leggje i jern
    setje hand- eller fotjern (på nokon)
  • smi medan jernet er varmt
    nytte eit lagleg høve når det byr seg

mangan

substantiv inkjekjønn

Uttale

manggaˊn

Opphav

gjennom italiensk manganese, frå mellomalderlatin magnesia; same opphav som magnesia

Tyding og bruk

hardt metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 25;
kjemisk symbol Mn

litium

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk lithos ‘stein’

Tyding og bruk

lett metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 3;
kjemisk symbol Li

kopar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt koparr; frå latin cuprum ‘metall frå Kypros’

Tyding og bruk

  1. mjukt, seigt, lys raudgult metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 29;
    kjemisk symbol Cu
  2. nytte- eller pyntegjenstand av kopar (1)
    Døme
    • pusse kopar
  3. Døme
    • leggje sølv for seg og kopar for seg

kobolt

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av tysk ‘svartalv i berg’, fordi ein meinte stoffet var forheksa og verdilaust

Tyding og bruk

treverdig metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 27;
kjemisk symbol Co