Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 130 oppslagsord

dans

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dans, frå gammalfransk; jamfør danse

Tyding og bruk

  1. rytmiske rørsler, trinn (1, oftast til musikk;
    dansing
    Døme
    • spele opp til dans;
    • svinge seg i dansen;
    • trø dansen;
    • bli riven med i dansen;
    • danse ein munter dans
  2. arrangement med dans (1);
    Døme
    • gå på dans
  3. type dans (1);
    musikkstykke til å danse etter
    Døme
    • ein kjend dans;
    • ein dans frå Telemark;
    • gamle og nye dansar
  4. Døme
    • studere dans;
    • drive med dans;
    • vere interessert i dans
  5. rørsle som liknar på dans (1)
    Døme
    • ei svale i vill dans på himmelen;
    • bladet fauk rundt i ein dans

Faste uttrykk

  • by opp til dans
    • be nokon om å danse (1) med ein
      • by si utkåra opp til dans;
      • han vart stadig boden opp til dans
    • arrangere, leggje til rette for dans (1)
      • samfunnshuset byr opp til dans på laurdag;
      • bandet baud opp til dans med raske låtar
    • i overført tyding: ta initiativ (1);
      utfordre nokon
      • laget baud opp til dans i andre omgang;
      • opposisjonen byr regjeringa opp til dans
  • dans på roser
    enkel eller sorglaus affære
    • livet er ingen dans på roser;
    • å velje dette yrket er ingen dans på roser;
    • reint økonomisk er det ingen dans på roser
  • dansen kring/rundt gullkalven
    strevet etter rikdom, dyrking av mammon
    • bransjen er prega av dansen kring gullkalven;
    • situasjonen liknar dansen rundt gullkalven
  • ein annan dans
    ei anna (og strengare) ordning;
    ein motsett situasjon;
    andre bollar
    • frå no av blir det ein annan dans her i heimen;
    • den nye leiaren vil syte for at det blir ein annan dans
  • ute av dansen
    ikkje lenger mellom dei aktive eller leiande
    • utøvaren er ute av dansen i konkurransen;
    • selskapet har gått konkurs, og er no ute av dansen;
    • deltakaren er framleis ikkje heilt ute av dansen
Artikkelside

danse

dansa

verb

Opphav

gjennom gammalfransk; norrønt dansa

Tyding og bruk

  1. utføre, vere med på dans
    Døme
    • danse heile natta;
    • danse med brura;
    • danse vals;
    • danse på line
  2. springe (dansande), hoppe, trippe;
    Døme
    • danse av garde;
    • fingrane dansa over tangentane;
    • det dansa for auga;
    • skuggene dansa på veggen

Faste uttrykk

  • danse etter nokon si pipe
    gjere som nokon vil;
    følgje ordrane til nokon
    • danse etter EU si pipe;
    • eg nektar å danse etter deira pipe;
    • dei kjem ikkje til å danse etter nokon si pipe
Artikkelside

shake 1

substantiv hankjønn

Uttale

sjeik

Opphav

frå engelsk; av shake (2

Tyding og bruk

fri dans i todelt takt
Artikkelside

dansen kring/rundt gullkalven

Tyding og bruk

strevet etter rikdom, dyrking av mammon;
Sjå: dans, gullkalv
Døme
  • bransjen er prega av dansen kring gullkalven;
  • situasjonen liknar dansen rundt gullkalven
Artikkelside

samba

substantiv hankjønn

Uttale

samˊba

Opphav

frå portugisisk

Tyding og bruk

rytmisk brasiliansk dans og musikk, med opphav i musikktradisjonar i den afroamerikanske folkesetnaden og med innverknad frå europeisk dansemusikk
Artikkelside

dødsdans

substantiv hankjønn

Opphav

etter tysk Totentanz; jamfør fransk dance macabre

Tyding og bruk

  1. i kunst: dans (1) der døden (1 er framstilt som ein person som byr offera sine opp til dans
  2. i overført tyding: aktivitet som fører til død
    Døme
    • dei krigførande partane er fanga i ein dødsdans
Artikkelside

sarabande

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk og spansk

Tyding og bruk

  1. sakte, eldre spansk dans i tredelt takt
  2. musikk til sarabande (1)
Artikkelside

sanktveitsdans

substantiv hankjønn

Opphav

opphavleg ‘Sankt Vitus’ dans’, etter helgenen Sankt Vitus som ein trudde kunne hjelpe mot sjukdomen

Tyding og bruk

utdatert nemning på nervesjukdom som valdar rykkjande, uviljande muskelrørsler i andletet og lemene
Artikkelside

salsa

substantiv hankjønn

Opphav

frå spansk ‘saus’

Tyding og bruk

  1. meksikansk saus av rå grønsaker som er skorne i ørsmå terningar
  2. populærmusikk som er ei blanding av forskjellig latin- og afroamerikansk musikk
  3. dans til salsa (2)
Artikkelside

runddans

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. pardans der kvart par svingar seg rundt samstundes som dei dansar i ring
  2. kvervlande rørsle;
    jamfør dans (5)
    Døme
    • papira fekk seg ein runddans i vinden
  3. i overført tyding: rekkje av hendingar som stadig gjentek seg
    Døme
    • kriminelle som går i ein evig runddans inn og ut av fengsel
Artikkelside
Side 1 av 13