Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 201 oppslagsord

unge

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ungi

Tyding og bruk

avkom av dyr
Døme
- katta har fått fire ungar
- - andunge
  - grisunge
avkom av menneske;
barn (1)
Døme
- ein unge på fem år
- - gutunge
  - jentunge
  - rakkarunge

Artikkelside

ung

adjektiv

Opphav

norrønt ungr; jamfør yngre og yngst

Tyding og bruk

som har nokså låg alder;
som er mellom barn og fullvaksen
Døme
- eit ungt miljø;
- ei ung kvinne;
- han er ung og urøynd;
- vere ung av år;
- den unge generasjonen;
- dei unge vaksne
- brukt som substantiv:
  både unge og gamle har møtt fram
som gjeld livsfase for personar i nokså låg alder
Døme
- slå igjennom i ung alder;
- i mine unge dagar;
- ha røynt mykje i sitt unge liv
som særpregar ungdom;
ungdommeleg
Døme
- vere ung og sprek;
- vere ung av sinn
om person: som har låg alder i høve til nokon annan eller til ei viss norm
Døme
- vere for ung til å gå av med pensjon;
- unge besteforeldre
brukt som substantiv: personar som høyrer til ein ny generasjon
Døme
- dei unge bur i gamlehuset, kårfolket i nyhuset
om vokster, fenomen, institusjon: nokså nyleg tilkomen, nokså ny
Døme
- ungt gras;
- ung skog;
- ein ung stat;
- ein ung vitskap;
- eit ungt skriftspråk;
- natta er ung

Artikkelside

utekontakt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kommunal teneste som driv førebyggjande og oppsøkjande sosialt arbeid, særleg blant unge
stikkontakt utandørs

Artikkelside

strandløve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

person som elskar å vere på stranda og gjerne likar å vise seg fram

Døme

unge, solbrune strandløver som spradar rundt;
strandløvene må hugse solkrem

Artikkelside

uteseksjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kommunal teneste som driv førebyggjande og oppsøkjande verksemd, særleg blant unge;

utekontakt (1)

Artikkelside

stor

adjektiv

Opphav

norrønt stórr

Tyding og bruk

som tek mykje plass eller rom;
diger, dryg, svær, motsett liten
Døme
- ei stor bygd;
- store hus;
- vekse seg stor og sterk;
- vere stor for alderen;
- ein stor flokk, familie
- som uttrykk for redsle eller undring:
  gjere store auge
- brei
  eit stort smil
- god, varm
  ha eit stort hjarte
- i musikk:
  den store oktaven – oktaven nedanfor den vesle oktaven
som gjer mykje av seg;
monaleg, omfattande
Døme
- ei stor verksemd;
- Noreg har vore ein stor tørrfiskeksportør;
- tene store pengar;
- ein stor del av folket;
- stor skilnad;
- gjere stor skade;
- i stor målestokk;
- selje, kjøpe i stort;
- gjere nokon ei stor teneste
- vesentleg, viktig
  eit av dei store politiske spørsmåla føre valet;
  det store spørsmålet er ...;
  dra opp dei store linjene;
  i store drag;
  ei stor glede, sorg
- høg (1
  (ikkje) ha store tankar om noko(n)
- sterk
  bruke store ord
- ved oppgjeving av ein sum, eit mål, ei vekt
  kor stor vart fangsten?
  huset er 104 m² stort
- som adverb
  glede seg stort over, til noko;
  dominere stort
- med nekting
  ikkje ete stort;
  ikkje sjå stort anna enn bilar på turen;
  ho kan ikkje vere stort over 20 år
- i komparativ
  arbeide for større rettferd
- absolutt komparativ: heller dryg
  ein større lekkasje;
  det var ikkje noko større med snø
- i superlativ
  med største glede
som har høg (sosial) stilling
Døme
- vere ein stor mann i kommunen
- dugande, vidkjend
  ho har vorte ein stor forskar;
  ein stor vitskapsmann, forfattar, idrettsmann;
  det blir nok noko stort av henne
- ovmodig
  bli, vere stor på det
fin, flott (3
Døme
- (ikkje) vere stort van;
- halde ein stor middag, eit stort selskap
- ikkje småleg
  vere stor nok til å vedgå ein feil;
  sjå stort på det
- ordentleg, retteleg
  du er ein stor tosk, ein stor unge
- full, heil (1
  den store kjærleiken
- fullstendig
  det store tomrommet
- i utrop:
  du store Gud, kinesar, min!

Faste uttrykk

i det store og heile
alt i alt, stort sett, jamt over
store og små
vaksne og barn
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete

Artikkelside

snauskalle

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør engelsk skinhead

Tyding og bruk

flintskalla person eller person med glattbarbert hode

Døme

unge snauskallar leidde valdsaksjonane

Artikkelside

ulykkesrisiko, ulykkerisiko, ulukkesrisiko, ulukkerisiko

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sjanse for at det skal skje ei ulykke

Døme

unge bilførarar har høgare ulykkesrisiko

Artikkelside

ulvunge

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

unge av ulv
eldre nemning for speidargut mellom åtte og elleve år;
jamfør meis (2, 2)

Artikkelside

parti

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk partir ‘dele’, frå latin; samanheng med part

Tyding og bruk

del av ein heilskap;
avgrensa område
Døme
- eit smalt parti på ein bakketopp;
- eit vakkert parti langs den gamle postvegen
- - fjellparti
  - hakeparti
  - inngangsparti
  - midtparti
del av litterært verk eller musikkstykke
Døme
- musikkstykket har lyriske parti
varemengd
Døme
- eit parti billige skjorter
gruppe av personar med sams interesser eller gjeremål
Døme
- politisk parti
- - regjeringsparti
omgang i spel
Døme
- eit parti sjakk
gifte (2
Døme
- gjere eit godt parti;
- ho er eit godt parti

Faste uttrykk

rått parti
konkurranse der den eine parten er utan sjanse til å vinne
ta parti
velje standpunkt;
vere samd med ein av partane
han vart tvinga til å ta parti;
ho tek parti for dei undertrykte i samfunnet;
dei tek parti med oss
vere på parti med
ha felles interesser med;
stø
ho er på parti med dei unge

Artikkelside

Resultater per side: