Avansert søk

Nynorskordboka 980 oppslagsord

tre 3

verb

Opphav

lågtysk treden; av same rot som trø (

Tyding og bruk

trø (3, trå (4;
gå (1, stige (2
i faste uttrykk

Faste uttrykk

tre attende
seie frå seg;
trekkje seg
leiaren trer attende før neste møte
tre av!
i militæret: forlat geleddet!
tre fram
- stige fram
  tre fram frå dei bakre rekkjene
- kome til syne;
  syne seg
  det trer etter kvart fram eit tydeleg mønster
tre/trå i kraft
ta til å gjelde;
bli sett i verk
lova trer i kraft 1. januar
tre inn
- gå inn
  tre inn i rommet
- i militæret: gå bort frå geleddet og inn i forlegninga

tre 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tré

Tyding og bruk

fleirårig vokster (3) med forveda, borkkledd og meir eller mindre høg og kraftig stamme og med greiner, kvister med blad, blomstrar og frukter
Døme
- plante, felle, hogge eit tre;
- ein ser ofte ikkje skogen for berre tre – sjå skog (1)
- - bartre
  - frukttre
  - juletre
  - lauvtre
ved (1, 1) i stamme, greiner eller røter av eit tre (1, 1) brukt til materiale
Døme
- kjøkeninnreiing i tre
stykke av tre (1, 2);
reiskap av tre (1, 2)
- - balltre
  - mangletre
  - vedtre
i eldre tid: fat, kjerald, tønne
Døme
- kjøpe sild med treet – i tønner
som etterledd i samansetningar: nedsetjande nemning på person
- - hespetre
  - tulltre
noko som er forma som eit tre (1, 1)
- - slektstre
  - stamtre

Faste uttrykk

ikkje vekse på tre
vere sjeldan
gode kokkar veks ikkje på tre
midt på treet
middels
resultatet var midt på treet

tre 2

determinativ kvantor

Opphav

norrønt þrír

Tyding og bruk

grunntalet 3
Døme
- tre meter lang;
- ho kjem om to–tre dagar;
- det var gjort på ein, to, tre
skulekarakteren 3
Døme
- han fekk 3 på eksamen

gitter

substantiv inkjekjønn

Uttale

gitˊter

Opphav

frå tysk opphavleg ‘samanføying’

Tyding og bruk

parallell- eller kross-stilte stenger av tre, metall eller liknande brukte til stengsle
Døme
- ha gitter for vindauga
med mønster eller form som gitter (1)
Døme
- strikkemønster med gitter;
- ta litt av deigen til å lage gitter på toppen av paien
i teknisk språk: hjelpeelektodar som er plasserte mellom anoden og katoden for å forsterke straumen

Faste uttrykk

optisk gitter
glasplate eller spegel med tette parallelle linjer eller fòrer brukt til å granske lysets bøying

tre–fire

Tyding og bruk

Sjå: fire, tre

tre til fire
Døme
- prosjektet er ferdig om tre–fire år;
- det er tre–fire varmegrader ute
nokre få
Døme
- har du ein tre–fire minutt?
- ho vakna ein tre–fire gongar i løpet av natta

på ein, to, tre

Tyding og bruk

svært raskt;

på ein augeblink;

Sjå: ein, to, tre

Døme

vere ferdig på ein, to, tre;
huset vart ikkje bygt på ein, to, tre

par–tre

Tyding og bruk

nokre få;

Sjå: par, tre

Døme

han pakka med eit par–tre ekstra skjorter;
dei siste par–tre åra har han jobba som lærar

prikke inn

Tyding og bruk

Sjå: prikke

markere på kupong eller liknande
Døme
- prikke inn elleve rette
få til å passe;
tilpasse
Døme
- han hadde prikka inn forma til NM
i ballspel: sparke, sende inn i mål
Døme
- ho prikka inn tre skot

ekte hat trick

Tyding og bruk

det at ein spelar skårar tre mål etter kvarandre i ein omgang, utan at andre spelarar lagar mål i mellomtida;

Sjå: hat trick

klynge opp

Tyding og bruk

avrette ved henging;

Døme

klyngje opp lovbrytarar i næraste tre

Side 1 av 98

Resultat per side: