Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

skamme seg

Tyding og bruk

kjenne skam;
bli skamfull;
Sjå: skamme
Døme
  • du skulle skamme deg;
  • skamme seg over noko
Artikkelside

cent

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk; av latin centum ‘hundre’

Tyding og bruk

skiljemynt verd hundredelen av hovudmynten
Døme
  • 1 amerikansk eller kanadisk dollar = 100 cent;
  • 1 euro = 100 cent

Faste uttrykk

  • ikkje ein cent
    ingen pengar;
    (absolutt) ingenting
    • han eig ikkje ein cent
  • ikkje ta fem cent for
    ikkje unnsjå (2), skamme seg, vike tilbake for;
    ikkje ta fem øre for
    • ho tek ikkje fem cent for å fornærme nokon
Artikkelside

skamme

skamma

verb

Opphav

norrønt skamma ‘skjemme, vanære’

Faste uttrykk

  • skamme seg
    kjenne skam; bli skamfull
    • du skulle skamme deg;
    • skamme seg over noko
Artikkelside

ikkje ta fem cent for

Tyding og bruk

ikkje unnsjå (2), skamme seg, vike tilbake for;
Sjå: cent
Døme
  • ho tek ikkje fem cent for å fornærme nokon
Artikkelside

ikkje ta fem øre for

Tyding og bruk

ikkje unnsjå (2), skamme seg eller vike tilbake for;
Sjå: fem
Døme
  • han tek ikkje fem øre for å sladre på kameratane
Artikkelside

fem

determinativ kvantor

Opphav

norrønt fim(m); truleg samanheng med finger

Tyding og bruk

  1. grunntalet 5
    Døme
    • klokka er fem over ti
  2. skulekarakteren 5
    Døme
    • få 5 i norsk

Faste uttrykk

  • fem om dagen
    mål om å ete minst fem porsjonar frukt, bær og grønsaker kvar dag
    • minst fem om dagen er ein god leveregel
  • gå fem på
    (opphaveleg frå eit kortspel) bli lurt
    • juryen gjekk fem på
  • ikkje ta fem øre for
    ikkje unnsjå (2), skamme seg eller vike tilbake for
    • han tek ikkje fem øre for å sladre på kameratane
  • ikkje vere ved sine fulle fem
    ikkje ha sitt fulle vit, ikkje vere riktig klok eller klar
    • ingen ved sine fulle fem ville seie ja
  • ta seg fem minutt
    ta ein kort pause
    • ho tok seg fem minutt med ein kollega
Artikkelside

unnsjå

verb

Opphav

frå lågtysk eigenleg ‘sjå vekk frå’

Tyding og bruk

  1. refleksivt: vere blyg, eve seg
    Døme
    • de må ikkje unnsjå dykk for å kome
  2. refleksivt: skamme seg
    Døme
    • han unnsåg seg ikkje for å kare til seg alt
Artikkelside