Avansert søk

Nynorskordboka 12 oppslagsord

så snart, so snart

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer like etter noko anna;

straks (, like etter at

Døme

ho sovna så snart ho la hovudet på puta;
så snart det ikkje regna, løp dei ut

snart

adverb

Tyding og bruk

om ikkje lenge;
jamfør snarare og snarast
Døme
- dei kjem snart;
- så snart som råd
nær på;
nesten (1)
Døme
- eg kom hit for snart ti år sida

Faste uttrykk

snart den eine og snart den andre
stundom den eine og stundom den andre
snart sagt
så godt som, nesten
han er allergisk for snart sagt alt mogleg
så snart som
så fort som
la oss kome oss vekk så snart som mogleg

råd 1

substantiv hokjønn

Opphav

same opphav som råd (

Tyding og bruk

økonomisk evne;
utkome (1);
forråd, forsyning
Døme
- ho tener mykje og har god råd;
- dei har alltid hatt dårleg råd;
- eg har ikkje råd til å reise nokon stad;
- vi tok oss råd til å bu på eit dyrt hotell;
- firmaet må ha god råd på flinke folk når dei kan seie henne opp
utveg (1), hjelp (1)
Døme
- det blir nok ei råd;
- det var ikkje anna råd enn å vente
moglegheit
Døme
- det er ikkje råd å sleppe unna;
- eg kjem så snart råd er
(lege)middel;
botemiddel
Døme
- ei god råd mot forkjøling;
- prøve mange råder
- - boteråd
  - hjelperåd
rettleiing
Døme
- gje ei god råd

Faste uttrykk

ikkje vite si arme råd
ikkje sjå nokon utveg
kjem tid, kjem råd
det kjem til å løyse seg med tida

jo 2

adverb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

brukt trykklett: da (vel), no, nok, må vite, som kjent;

jamfør dess (

Døme

dette er jo lett;
klart han veit det, han er jo fagmann

Faste uttrykk

jo før, jo heller
så snart som mogleg
jo … dess …
- brukt ved samanstilling av to komparativar
  jo før, dess betre
- brukt som subjunksjon ved samanstilling av to komparativar
  jo fleire som har jobb utanfor eigen kommune, dess fleire nyttar bil
jo … desto …
brukt ved samanstilling av to komparativar
jo meir, desto betre;
jo meir eg lærer, desto meir ynskjer eg å lære
jo … jo …
- brukt ved samanstilling av to komparativar
  jo fleire, jo betre
- brukt som subjunksjon ved samanstilling av to kompartivar
  jo meir ein veit, jo meir er det ein innser at ein ikkje veit

heller 2

adverb

Opphav

norrønt heldr

Tyding og bruk

brukt som komparativ (1 til gjerne (2: med større lyst;
jamfør helst (2)
Døme
- eg drikk heller te enn kaffi;
- eg vil heller ta bilen enn å gå;
- ho vil heller døy enn å leve i ufridom
med større grunn;
snarare (2, rettare (3
Døme
- nei, da får vi heller finne på noko anna;
- vi går heller dit;
- det var heller lyst enn mørkt
nokså, temmeleg
Døme
- det vart heller seint;
- det er heller kaldt;
- det er heller tvilsamt
ved nekting: på same måte, like lite
Døme
- ikkje eg heller vil gå;
- kan du ikkje rekne heller?
- han var heller ikkje noko geni
likevel, enda (4, 4)
Døme
- det er da ikkje så ille heller

Faste uttrykk

ei heller
heller ikkje
oppmøtet var det ingen ting å seie på, ei heller loddsalet
faen heller
brukt for å forsterke svar eller utsegn
nei, faen heller!
faen heller, når høvet var der!
jo før, jo heller
så snart som mogleg

før 3

preposisjon

Opphav

norrønt fyrr adverb, komparativ av for (; jamfør først (

Tyding og bruk

tidlegare enn;
føre (3, 3)
Døme
- eg kom før deg;
- kom før klokka åtte!
- vi håpar å vere på plass i det nye huset før jul;
- onsdag før skjærtorsdag;
- år 50 før Kristus
brukt som adverb: på eit tidlegare tidspunkt
Døme
- både før og no;
- før var det slik;
- før i tida;
- både den dagen og dagen før
brukt som adverb: heller (2, 1)
Døme
- eg vil før gå enn å sitje på med deg

Faste uttrykk

frå før
frå tidlegare (av), allereie
eg kjenner henne frå før av;
kva kan du om emnet frå før?
før eller sidan
på eit eller anna tidspunkt
før eller sidan måtte vi tape ein kamp
jo før, jo heller
så snart som mogleg
korkje før eller sidan
ikkje på noko tidspunkt;
aldri
korkje før eller sidan har eg sett eit slikt fargerikt syn;
han har aldri sett maken, korkje før eller sidan
som før
slik det alltid har brukt å vere;
uendra
halde fram som før;
ingenting er som før;
ynskje at alt skal bli som før

ynskjeleg, ynskeleg, ønskjeleg, ønskeleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ein ynskjer;

som ein har ynske om

Døme

ei lite ynskjeleg utvikling;
det er ynskjeleg å kome i gang så snart råd er

jo før, jo heller

Tyding og bruk

så snart som mogleg;

Sjå: før, heller, jo

først 2, fyrst 3

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei setning som uttrykkjer tid;
så snart
Døme
- først eg snur meg, er ungen borte
kvar gong, når
Døme
- det er vent først våren kjem
dersom
Døme
- først eg berre våga, gjorde eg det
sidan, ettersom
Døme
- først det er gjort, får det vere slik
all den stund, når
Døme
- kvifor gjorde du det, først du lova å la vere

når 1

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer på eit tidspunkt i framtida;
så snart som, på det tidspunktet da
Døme
- når ho døyr, tek sonen over;
- eg kjem når eg har vaska koppane
innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko hender ofte eller er vanleg;
kvar gong, så ofte som
Døme
- når eg er i byen, går eg alltid på kino;
- han vart irritert når studentane kom for seint til førelesinga
innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
ettersom, sidan
Døme
- når du ikkje vil, får det vere;
- når du ikkje øver, blir du heller ikkje betre
innleier ei leddsetnings som uttrykkjer vilkår;
dersom, viss
Døme
- når eg først får start på bilen, går han fint

Resultater per side: