Avansert søk

Nynorskordboka 17 oppslagsord

adjektiv

om grunnstoff: som sender ut partiklar og elektromagnetisk stråling som oppstår når eit atom blir spalta

radioaktiv stråling
stråling frå atomkjerne som kan vere helseskadeleg
radioaktivt avfall
rest av radioaktivt materiale som er danna i til dømes ein kjernereaktor, og som kan vere ein fare for miljøet
radioaktivt nedfall
radioaktive stoff som er slopne ut i lufta, til dømes ved atomsprenging, atomulykker eller liknande, og som så fell ned på jorda, og er skadelege for miljøet

substantiv hokjønn

energioverføring gjennom elektromagnetiske bølgjer eller partiklar

elektromagnetisk stråling
overføring av energi med elektromagnetiske bølgjer
synleg lys er døme på elektromagnetisk stråling
infraraud stråling
elektromagnetisk stråling med bølgjelengd mellom 0,7 mikrometer og ca. 1 millimeter;
varmestråling
ioniserande stråling
stråling av foton eller partikkelstråling med stor nok energi til å ionisere eit atom eller molekyl
kosmisk stråling
partiklar frå ein stad utanfor jorda som treffer atmosfæren med svært høg fart
radioaktiv stråling
stråling frå atomkjerne som kan vere helseskadeleg

substantiv hankjønn

frå lågtysk

mengd av ørsmå væskedropar i luft som ser skyliknande ut;
røyk (2)
Døme
- det kom røyk og damp frå kjelen;
- det dogga på ruta av all dampen
vatn oppheta til gassform, brukt som energikjelde
Døme
- skipet er drive på damp;
- kraftverket treng stabil tilførsel av damp
gassform av stoff som ved normal temperatur er fast eller flytande
Døme
- radioaktiv damp;
- giftige dampar
dampbåt (i rutefart)
Døme
- der kjem dampen;
- stige om bord på dampen

for full damp
for fullt;
av alle krefter, for full fart
toget køyrer for full damp mot hovudstaden;
skipet gjekk for full damp ut fjorden;
jobbe for full damp
få opp dampen
setje opp farten;
auke innsatsen eller forbetre prestasjonane
toget fekk opp dampen etter nokre kilometer;
hesten fekk opp dampen midtvegs i løpet;
laget har for alvor fått opp dampen
halde dampen oppe
halde innsatsen, krafta eller prestasjonane ved like
restauranten må halde dampen oppe i romjula;
laga heldt dampen oppe gjennom heile sesongen

stråling frå atomkjerne som kan vere helseskadeleg;

substantiv inkjekjønn

frå nylatin, av gresk tritos ‘tredje’ og latin -ium

radioaktiv isotop ( av hydrogen med tre gonger så stor atommasse som naturleg hydrogen;

kjemisk symbol ³H eller T

substantiv inkjekjønn

grunnstoff (1) som finst i svært små mengder i vokstrar eller dyreorganismar, og som er avgjerande for livsprosessane
Døme
- forskarane analyserte mjølk frå isbjørn for feittstoff, vitamin, sporstoff, protein og aminosyrer
radioaktiv isotop (1 som ein kan spore gjennom kjemiske, biologiske eller tekniske prosessar