Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

niks

adjektiv

Opphav

av tysk nichts

Tyding og bruk

ikkje nokon
Døme
- vi fekk niks glede av den turen
- brukt som adverb
  du får niks meir pengar!
brukt som svarord: nei (2, 1)

Faste uttrykk

null og niks
ingen ting
på null komma niks
på ein augeblink

null og niks

Tyding og bruk

ingen ting;

Sjå: niks, null

på null komma niks

Tyding og bruk

på ein augeblink;

Sjå: niks, null

null 3

determinativ kvantor

Opphav

gjennom tysk, frå fransk eller italiensk; av latin nullus ‘ingen’

Tyding og bruk

grunntalet 0
Døme
- vatn frys ved null grader;
- formuen min er lik null;
- barn i alderen null til to år;
- vere null verd
brukt som adjektiv: ingen, ikkje nokon
Døme
- ha null pengar;
- boka har null interesse

Faste uttrykk

null og niks
ingen ting
på null komma niks
på ein augeblink

føniks

substantiv hankjønn

Uttale

føˊniks

Opphav

frå gresk ‘purpurraud’

Tyding og bruk

i gresk mytologi: fugl som lever 500 år, brenn seg sjølv og står opp att
i overført tyding: noko positivt som veks fram frå ein vanskeleg eller vonlaus situasjon;
noko eller nokon som greier å snu noko øydelagd eller negativt
Døme
- ho er som ein føniks som reiser seg frå oska

Faste uttrykk

fugl føniks
- i gresk mytologi: fugl som lever 500 år, brenn seg sjølv og står opp att
- i overført tyding: noko positivt som veks fram frå ein vanskeleg eller vonlaus situasjon;
  noko eller nokon som greier å snu noko øydelagd eller negativt
  verksemda vart ein fugl føniks etter krigen