Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 12 oppslagsord

metrikk

substantiv hankjønn

Opphav

av latin (ars) metrica ‘metrisk (kunst)'; av gresk metrikos ‘metrisk’

Tyding og bruk

lære om versebygnad;

verselære

Artikkelside

opptakt

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

i musikk: ufullstendig takt (1, 1) som innleier eit musikkstykke
i metrikk: trykklett staving som står framfor den første takta i ei verselinje
byrjing, innleiing
Døme
- møtet mellom dei vart opptakta til eit rikt samarbeid

Artikkelside

metrisk

adjektiv

Opphav

frå gresk, av metron; sjå meter (

Tyding og bruk

som gjeld metrikk
som gjeld, høyrer til eller er rekna ut etter metersystemet
Døme
- metrisk mål og vekt;
- det metriske systemet med kilo og gram

Artikkelside

skothending

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skothending f

Tyding og bruk

i norrøn metrikk: innrim der endingskonsonantane, men ikkje vokalane er dei same; til skilnad frå adalhending, jamfør assonans og halvrim

Døme

rimet i «… sund … land» er ein skothending

Artikkelside

koda

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom italiensk ‘hale’; frå latin cauda

Tyding og bruk

i musikk: avsluttande del av stykke, komposisjon eller sats
i metrikk: avslutning

Artikkelside

kadens

substantiv hankjønn

Uttale

kadanˊgs; kadenˊs

Opphav

gjennom fransk cadence og italiensk cadenza; frå latin cadere ‘falle’, opphavleg om fallande tonegang

Tyding og bruk

tempo eller rytme som ein aktivitet går føre seg i
Døme
- halde høg kadens
i musikk: virtuost soloparti mot slutten av ein sats
i musikk: akkordane i slutten av ein sats, eit verk eller liknande
i metrikk: rytmisk utgang i verselinje

Artikkelside

hiatus

substantiv hankjønn

Opphav

av latin hiare ‘gape’

Tyding og bruk

i språkvitskap: samanstøyt av to vokalar som ikkje lagar diftong
Døme
- hiatus har vi i ord som ‘globoid’, ‘koffein’
i metrikk: samanstøyt av endevokalen i eit ord og første vokalen i neste ord
Døme
- vi har hiatus i ‘ta att’