Avansert søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

lesar

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

person som les noko
Døme
- bladet har ei spalte med brev frå lesarane
- - kartlesar
  - opplesar
  - tankelesar
ivrig bibellesar;
haugianar;
pietist
innretning for overføring eller handsaming av tekst eller data
Døme
- optisk lesar
- - kortlesar
  - nettlesar

sein

adjektiv

Opphav

norrønt seinn

Tyding og bruk

som tek lang tid;
langsam (1), trå (2, 1), treg (2)
Døme
- seine rørsler;
- ho er ein sein lesar;
- leksikografi er eit seint arbeid
- brukt som adverb:
  han går seint opp trappa;
  moderniseringa går seint
som lèt vente på seg;
som skjer lenger inn i framtida enn venta
Døme
- vere ein halv time for sein;
- ho åt sein middag;
- påska er sein i år
- brukt som adverb:
  han kjem for seint på skulen;
  eg står seint opp om lørdagen
som krev lang veksetid
Døme
- desse potetene er seine;
- seine pærer
som skjer etter noko anna i tid;
som skjer mot slutten av ein periode
Døme
- ei sein kveldsstund;
- i sein mellomalder
- brukt som adverb:
  seint på kvelden
brukt i komparativ: som skjer på eit tidspunkt som ligg etter eit anna tidspunkt;
som har skjedd nyleg
Døme
- ei av dei seinare bøkene til forfattaren;
- dei seinare åra har utviklinga betra seg
- brukt som adverb:
  seinare i dag;
  ti år seinare;
  eg kom seinare enn planlagt
brukt i superlativ: som høyrer til den siste delen av ein tidsbolk eller rekkje;
sist
Døme
- dei seinaste åra har staden forandra seg;
- den seinaste målinga viser klar betring
brukt som adverb i superlativ: innan eller samtidig med eit fastsett tidspunkt;
med siste frist
Døme
- svaret kjem seinast etter tre veker;
- oppgåva må vere inne seinast fredag

Faste uttrykk

før eller seinare
på eit eller anna tidspunkt
vi vonar å finne ei løysing før eller seinare
ikkje vere sein om
vere snar til
ho var ikkje sein om å by på kaffi når nokon stakk innom
noko ein seint vil gløyme
som ein aldri kjem til å gløyme
denne festen var noko eg seint vil gløyme;
ei oppleving dei seint vil gløyme
sein i vendinga
som reagerer eller rører seg langsomt;
treg (2)
spelaren er for sein i vendinga;
ho var ikkje sein i vendinga
seint og tidleg
støtt og stendig;
jamt og ofte

eksponere

eksponera

verb

Opphav

frå latin ‘setje, stille ut’

Tyding og bruk

vise fram;
blottstille
Døme
- eksponere synet sitt på saka;
- eksponere varene i butikken;
- eksponere bjelkane i taket;
- eksponere seg sjølv på sosiale medium
(la) vere omgjeven og bli påverka av
Døme
- bli eksponert for låge temperaturar;
- ho kan ha vore eksponert for viruset;
- som lesar blir du eksponert for store mengder annonser og reklame;
- eksponere barn for begge dei norske målformene
la lys verke på film eller sensor ved fotografering
Døme
- biletet er rett eksponert
- - overeksponere
  - undereksponere

lesarbrev

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

(trykt) brev frå ein lesar til ei avis eller liknande;

kryptere

kryptera

verb

Opphav

jamfør krypto-

Tyding og bruk

gjere om melding til hemmeleg kode;
motsett dekryptere
Døme
- i Forsvaret er det vanleg å kryptere meldingar
omforme data slik at dei blir utilgjengelege og uleselege for ein uautorisert lesar
Døme
- naudnettet er kryptert;
- dei krypterer alltid filene før dei blir sende

lesarinnlegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

innlegg (4) frå ein lesar i ei avis eller liknande;

pietist

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tilhengjar av pietismen;