Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
26 treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

hank 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

hanke 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hǫnk, hanki; av honk

Tyding og bruk

handtak på gryte, kopp og liknande
Døme
  • kopp utan hank;
  • slå hanka av mugga

Faste uttrykk

  • ta hand i hanke med
    gripe regulerande inn i noko;
    ta affære
    • det er på tide å ta hand i hanke med utviklinga
Artikkelside

hank 2

adjektiv

Opphav

samanheng med hanke (3

Tyding og bruk

klengen, klinen;
Døme
  • vere hank etter nokon

Faste uttrykk

  • hank på
    huga på å kome (nokon) til livs
Artikkelside

hanke 2

hanka

verb

Opphav

av honk

Tyding og bruk

  1. samle, ta, få
    Døme
    • hanke mange poeng;
    • laget hanka med seg tre medaljar
  2. feste saman i ei honk
    Døme
    • hanke fisken i hop
  3. lage lykkjer;
    Døme
    • hanke i hop reipet

Faste uttrykk

  • hanke inn
    samle saman;
    få tak i;
    hente inn
    • skulen greidde å hanke inn ein vikar i siste liten;
    • politiet hanka inn fleire mistenkte
Artikkelside

hanke 3

hanka

verb

Opphav

avleidd frå norrønt hanga, før nynorsk hange; jamfør henge (3

Tyding og bruk

  1. gjerne vilje feste seg på;
    henge (etter)
    Døme
    • ho hanka etter gutane

Faste uttrykk

  • hanke til
    så vidt strekke til
    • det var så vidt det hanka til med han
Artikkelside

hanke 4

hanka

verb

Opphav

samanheng med hanke (2; men òg samangliding med hanke (3

Tyding og bruk

føre fram med møde;
slite, dra fram

Faste uttrykk

  • hanke seg
    dra seg fram med møde
    • han fekk ikkje fotfeste, han laut hanke seg fram
Artikkelside

spann 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt spann

Tyding og bruk

  1. rundt kar med hank til å bere i
    Døme
    • spann med lok;
    • spann med blåbær;
    • leike i sandkassa med spann og spade
  2. eldre eining for skatteskyld
    Døme
    • eit spann svarer til tre øre eller 72 merker
  3. eldre vekteining for korn
    Døme
    • eit spann svarer til ei halv våg, som er om lag ni kilo

Faste uttrykk

  • i bytter og spann
    i store mengder
Artikkelside

mugge 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør dansk mugge; svensk mugg og engelsk mug

Tyding og bruk

  1. open kanne med nebb og hank
    Døme
    • ei mugge saft
  2. brukt i fleirtal om kvinnebryst
    Døme
    • ha store mugger

Faste uttrykk

Artikkelside

bytte 1, bøtte

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt bytta

Tyding og bruk

  1. ope kjerald med hank, brukt til å bere eller ha noko i
    Døme
    • ei bytte av plast;
    • tappe vatn i bytta
  2. mengd som ei bytte (1, 1) rommar
    Døme
    • ei bytte vatn
  3. i framstilling av handlaga papir: kjerald til å ha papirmassen i
  4. brukt som sisteledd i nedsetjande nemning på folk

Faste uttrykk

  • botn i bytta
    absolutt botnnivå
  • i bytter og spann
    i store mengder
Artikkelside

beger

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå bokmål, norrønt bikarr; same opphav som bekar

Tyding og bruk

  1. rundt drikkekar utan hank
    Døme
    • eit beger av sølv;
    • helle vin i begeret;
    • eit beger som rommar ein halv liter
  2. mengd væske eller liknande som eit beger (1) inneheld
    Døme
    • eit beger seterrømme;
    • drikke eit beger med kaffi
  3. noko som liknar eit beger (1);
    liten pokal til premie
    Døme
    • vinne eit beger
  4. i botanikk: krans av (grøne) blad ytst i eit blomsterdekke

Faste uttrykk

  • begeret er fullt
    det er slutt på tolmodet
  • dropen som får begeret til å renne/flyte over
    handling eller utsegn som får tolmodet eller uthaldet til å breste;
    utløysande kraft
    • berre nokre få timar med overtidsarbeid kan bli dropen som får begeret til å flyte over;
    • avslaget var dropen som fekk begeret til å renne over
  • svinge begeret
    drikke flittig
Artikkelside

ta hand i hanke med

Tyding og bruk

gripe regulerande inn i noko;
ta affære;
Sjå: hank
Døme
  • det er på tide å ta hand i hanke med utviklinga
Artikkelside
Side 1 av 3