Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

gasse 2

gassa

verb

Faste uttrykk

  • gasse seg
    godgjere seg;
    godte seg;
    fråtse
    • gasse seg med mat;
    • gasse seg i sladder
Artikkelside

gasse 3

gassa

verb

Opphav

av gass

Tyding og bruk

  1. gje frå seg gass (1)
  2. bruke gass (3) på
    Døme
    • gasse ein ut;
    • bli gassa i hel
  3. Døme
    • gasse og kløtsje
Artikkelside

gasse 1

substantiv hankjønn

Opphav

av gås

Tyding og bruk

Artikkelside

gje gass

Tyding og bruk

Sjå: gass
  1. trø ned gasspedalen slik at farten aukar;
    Døme
    • ein må gje litt gass for å få bilen opp bakken
  2. setje opp tempoet, yte meir;
    Døme
    • laget gav gass i andre omgang
Artikkelside

gass

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk khaos med tydinga ‘luft’, laga av den belgiske fysikaren og kjemikaren J.B. van Helmont, 1580–1644; i tydinga ‘drivstoff’ av engelsk gas, kortform av gasoline ‘bensin’; jamfør kaos

Tyding og bruk

  1. stoff i luftformig aggregattilstand (ved vanleg trykk og temperatur)
    Døme
    • gassar, væsker og faste stoff
  2. brennbart luftformig stoff som mellom anna blir brukt til å skaffe lys og varme
    Døme
    • det stig ein gass opp av jorda;
    • utvinne olje og gass;
    • kondensere til flytande gass
  3. kjemisk våpen
    Døme
    • bruke gass mot demonstrantane
  4. drivstoff i forbrenningsmotor
    Døme
    • gje meir gass på motoren
  5. Døme
    • trø inn gassen

Faste uttrykk

  • full gass
    • full fart eller framdrift på bil eller anna køyretøy
      • han gav full gass ut av rundkøyringa;
      • setje seg på mopeden og gje full gass
    • maksimal innsats, kraft eller aktivitet
      • løparen klinte til med full gass frå starten;
      • ungane gav full gass på leikeplassen
  • gje gass
    • trø ned gasspedalen slik at farten aukar;
      gasse (3, 3)
      • ein må gje litt gass for å få bilen opp bakken
    • setje opp tempoet, yte meir;
      gje jernet (2)
      • laget gav gass i andre omgang
Artikkelside

gasse seg

Tyding og bruk

godgjere seg;
godte seg;
fråtse;
Sjå: gasse
Døme
  • gasse seg med mat;
  • gasse seg i sladder
Artikkelside

gås

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gás

Tyding og bruk

  1. fugl av slektene Branta eller Anser i andefamilien;
    jamfør grågås og kanadagås
    Døme
    • halde gjæser;
    • gjæsene plogar over huset
  2. hoe av gås (1);
    motsett gasse (1
    Døme
    • gåsa og gassen
  3. matrett av gås (1)
    Døme
    • ha gås til middag
  4. nedsetjande: dum, sjølvoppteken kvinne
    Døme
    • ei dum gås
  5. ròte i bartre på grunn av sopp

Faste uttrykk

  • dum som ei gås
    svært uvitande
  • som å skvette vatn på gåsa
    heilt fåfengt, bortkasta
Artikkelside

gåsestegg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

hann av gås (1);
jamfør stegg
Artikkelside

fråtse

fråtsa

verb

Opphav

frå lågtysk; samanheng med tysk fressen ‘ete’

Tyding og bruk

ete eller forbruke noko glupsk og øydslesamt;
ha meir enn nok;
gasse seg, meske seg;
Døme
  • sitje og fråtse;
  • fråtse i maten;
  • fråtse i gode tilbod;
  • fråtse i andre folks naud
Artikkelside