Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

føle 1

føla

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. granske ved å ta på;
    Døme
    • føle med fingrane på tøyet
  2. merke med sansane;
    Døme
    • føle svolt;
    • føle fysisk ubehag;
    • føle seg sjuk;
    • føle nauda på kroppen
  3. merke i hugen;
    kjenne (2, 3) i sitt indre
    Døme
    • føle på seg at det blir regn;
    • føle sorg og sakn;
    • føle ansvar;
    • føle seg glad;
    • det kan følast urettferdig

Faste uttrykk

  • føle for
    ha lyst til
  • føle med
    ha medkjensle med (nokon)
  • føle på kroppen
    oppleve direkte, i praksis
  • føle seg fram
    prøve seg fram;
    trivle seg framover
  • til å ta og føle på
    handgripeleg, konkret;
    tydeleg, opplagd
    • spenninga er til å ta og føle på før kveldens kamp
Artikkelside

sosialpsykologi

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

del av psykologien som granskar den innverknaden andre menneske har på måten eit individ tenkjer, føler og oppfører seg;
til skilnad frå individualpsykologi
Artikkelside

kasse

substantiv hokjønn eller hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå italiensk; av latin capsa, samanheng med capere ‘ta, romme’

Tyding og bruk

  1. (oftast firkanta) behaldar av tre, metall, plast eller liknande av varierande storleik;
    stor øskje
    Døme
    • ei kasse øl;
    • dei pakka bøkene i kasser
  2. noko som minner om formen av ei kasse
    Døme
    • bilen er ei gammal kasse;
    • bydelen er berre store kasser av betong
  3. noko som omgjev eller beskytter noko
  4. rom eller stad for inn- og utbetalingar i butikk, bank, kontor eller liknande
    Døme
    • sitje i kassa
  5. forråd av pengar;
    kassaapparat, pengeskrin
    Døme
    • ho tel opp kassa;
    • dei stal av kassa
  6. middel eller fond for medlemene i ein institusjon eller til samfunnsføremål

Faste uttrykk

  • ebbe i kassa
    lite pengar;
    pengemangel
    • det er ebbe i kassa, så det var ikkje pengar til røyk
  • per/pr. kasse
    • som har pengar
    • som føler seg i form;
      som er i orden
      • ho kjenner seg ikkje per kasse i dag;
      • uttalen er ikkje heil per kasse;
      • ho er alltid per kasse når det gjeld mote
  • spytte i kassa
    gje økonomisk støtte;
    spytte i børsa
    • fleire investorar spytta i kassa for å sikre det lokale museet
Artikkelside

antenne

substantiv hokjønn

Uttale

antenˋne

Opphav

frå latin ‘rå (på skip)’ av

Tyding og bruk

  1. leiar (3) eller system av leiarar som ein bruker til å sende ut eller ta imot elektromagnetiske bølgjer med
  3. i overført tyding: evne til å oppfatte
    Døme
    • ha gode antenner

Faste uttrykk

  • ha antennene ute
    vere observant
    • vi hadde antennene ute og greip moglegheitene
  • sosiale antenner
    evne til å merke kva andre mennesker tenkjer og føler
    • ha sosiale antenner;
    • ein nerd utan sosiale antenner
Artikkelside

per/pr. kasse

Tyding og bruk

Sjå: kasse
  1. som har pengar
  2. som føler seg i form;
    som er i orden
    Døme
    • ho kjenner seg ikkje per kasse i dag;
    • uttalen er ikkje heil per kasse;
    • ho er alltid per kasse når det gjeld mote
Artikkelside

sosiale antenner

Tyding og bruk

evne til å merke kva andre mennesker tenkjer og føler;
Sjå: antenne
Døme
  • ha sosiale antenner;
  • ein nerd utan sosiale antenner
Artikkelside

islamofobisk

adjektiv

Tyding og bruk

som føler sterk motvilje eller hat mot islam
Artikkelside

dus 4

adjektiv

Opphav

av du; påverka av dus (1

Tyding og bruk

  1. som tiltaler kvarandre med den uformelle tiltaleforma ‘du’ (i staden for ‘De’);
    til skilnad frå dis (3
  2. van med;
    fortruleg med
    Døme
    • ho strevar med å bli dus med datateknologien;
    • bli dus med vatnet;
    • ho føler seg dus med dronninga
Artikkelside

medfølande

adjektiv

Tyding og bruk

som føler med ein annan
Døme
  • ho var snill og medfølande;
  • eit medfølande blikk
  • brukt som adverb:
    • sjå medfølande på nokon
Artikkelside