Avansert søk

20 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 20 oppslagsord

skjemd 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt skemd; av skjemme

Tyding og bruk

skjemd 2, skjemt 2

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av skjemme

Tyding og bruk

  1. som skjemmest, skamfull
    Døme
    • eg er skjemd av det
  2. skadd, øydelagd
    Døme
    • lys hadde skjemt filmen;
    • fisken var skjemd
    • som har mista bitet
      • kniven er skjemd

skjemme

skjemma

verb

Opphav

norrønt skemma; av skam

Tyding og bruk

  1. føre skam over;
    Døme
    • namnet skjemmer ingen;
    • skjemme seg ut;
    • skjemme ut heile slekta med framferda si
  2. Døme
    • skjemme matenstelle maten så han blir vond på smak el. uetande;
    • hyttene skjemmer landskapet;
    • skjemme ein knivgjere egga slø
    • i perfektum partisipp:
      • skjemd mat;
      • ein skjemd ljå

Faste uttrykk

  • skjemme bort
    kjæle opp eller degge med nokon slik at dei får dårlege vanar
    • du skjemmer bort ungane;
    • ho skjemte bort katten sin
  • skjemme seg ut
    lage skam for seg sjølv;
    gjere noko særs dumt, dumme seg ut
  • skjemme ut
    vere til skam for;
    gjere det pinleg eller ubehageleg for
    • du skjemmer ut heile familien din

ufrisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. om mat og drikke: som har tapt seg i smak, lukt, farge eller konsistens;
    Døme
    • ufrisk mjølk;
    • ufrisk smak
  2. om luft, lukt eller liknande: ikkje rein og forfriskande;
    tung, kvalm
    Døme
    • ufrisk pust;
    • ufrisk luft
  3. om (hud)farge: utan friskleik;
    bleik, gusten
  4. Døme
    • vere ufrisk i magen
  5. i overført tyding: skadeleg, nedbrytande
    Døme
    • ufriske stader

flau

adjektiv

Opphav

frå lågtysk ‘matt, veik’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • flau vin;
    • flau smak
  2. som skjemmest eller syner at nokon skjemmest;
    Døme
    • bli flau over noko;
    • ein flau unggut;
    • eit flautt smil
  3. som gjer ein skamfull;
    Døme
    • ei flau sak;
    • dette var flautt
  4. Døme
    • flau vits

Faste uttrykk

  • flau vind
    vind med styrke 0,3–1,5 m/s

utskjemd, utskjemt

adjektiv

Opphav

jamfør skjemme

Tyding og bruk

  1. skjemd (2, 2), øydelagd, skadd
    Døme
    • utskjemd mat;
    • ein utskjemd ljå
  2. Døme
    • ho er ikkje utskjemd med for fin kost
  3. som har fått dårleg rykte;
    vanæra
    Døme
    • han er utskjemd for lange tider

slø

adjektiv

Opphav

norrønt sljór, sljár, slær

Tyding og bruk

  1. om reiskap med egg (1, 1): som bit dårleg;
    Døme
    • kniven er slø
  2. svekt, veik, skral;
  3. dorsk og lat;

lettskjemd, lettskjemt

adjektiv

Tyding og bruk

som lett blir skjemd (2, 2)
Døme
  • lettskjemde matvarer

snippen

adjektiv

Opphav

samanheng med snipe (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein snippen skade
  2. narra, vonbroten
    Døme
    • snippen og skjemd

utkrota

adjektiv

Tyding og bruk

  1. prydd med krot (1)
  2. skjemd med krot (2)