Avansert søk

12 treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

synsk

adjektiv

Tyding og bruk

som har evne til å sjå noko som er løynt, eller som skal hende i framtida;

sans

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin sensus ‘kjensle, forstand’, av sentire ‘kjenne, merke’

Tyding og bruk

  1. evne til å sanse
    Døme
    • dei fem sansane syn, høyrsel, kjensle, lukt og smak
  2. forståing, interesse, skjøn
    Døme
    • ha sans for humor;
    • ha kritisk sans
  3. Døme
    • det er ikkje sunn sans i det du seier

Faste uttrykk

  • ha ein sjette sans
    vere synsk
  • sans og samling
    evne til å forstå og tenkje;
    forstand (1), medvit (1), fatning
    • vere ved sans og samling;
    • kome til sans og samling;
    • gå frå sans og samling;
    • drikke seg frå sans og samling
  • sjuande sans
    almanakk med plass for eigne notatar

visjonær 2

adjektiv

Opphav

av visjon

Tyding og bruk

  1. som har eller vitnar om overnaturlege synsopplevingar (om noko framtidig);
    jamfør visjon (1)
    Døme
    • visjonære evner
  2. som har eller vitnar om førestillingar om ein framtidig idealtilstand;
    jamfør visjon (2)
    Døme
    • ein visjonær politikar;
    • visjonære tankar;
    • visjonære planar

ha ein sjette sans

Tyding og bruk

vere synsk;
Sjå: sans

profetisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld eller er særmerkt for profetar eller profetiar;
    forkynnande
    Døme
    • profetisk tale;
    • profetisk visdom
  2. som kan spå om komande ting;
    sannspådd, synsk
    Døme
    • ha profetiske evner

klarsynt, klårsynt

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ser klart;
    som har klarsyn (1)
  2. som har evne til å sjå inn i framtida;
    som har klarsyn (2);

førevis

adjektiv

Opphav

jamfør vis (2

Tyding og bruk

ufriske

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør norrønt úfreski ‘det å vere synsk’; truleg samanheng med ufred

Tyding og bruk

noko skremmeleg, uhyggeleg, stygt, ufyseleg;
særleg: skrømt, vonde vette;
brutalt eller fælt menneske;
vantrivnad eller sjukdom på krøter

framsynt

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har evne til å sjå inn i framtida;
  2. som vurderer godt kva som vil skje (og innrettar seg etter det);
    som tenkjer framover;

framsyn

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt framsýn

Tyding og bruk

  1. det å vere framsynt (1);
    synsk evne, spådomsevne
  2. Døme
    • ha framsyn på noko;
    • ha framsyn om noko;
    • ha framsyn i noko