Avansert søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

progressiv

adjektiv

Opphav

frå fransk; av latin progressus ‘framsteg’

Tyding og bruk

framstegsvenleg, reformvenleg;
radikal (2;
motsett reaksjonær
Døme
- dei progressive kreftene i samfunnet;
- ei progressiv haldning
som aukar jamt, stendig stigande

Faste uttrykk

progressiv skatt
det at skatteprosenten stig med inntekta;
jamfør progresjon (2)

flat 2

adjektiv

Opphav

norrønt flatr

Tyding og bruk

lite eller ikkje skrånande;
vassrett (2, horisontal (2
Døme
- flat mark;
- eit bygg med flatt tak;
- ein flat veg;
- tomtene ligg i flatt terreng;
- sende ei flat pasning
- brukt som adverb
  garden ligg flatt og fint
utan store forhøgningar eller fordjupingar;
jamn (1), slett (3, 1), plan (3
Døme
- ein båt med flat botn;
- ho sette seg på den flate steinen;
- løpe ned den flate skråninga;
- flat som ei fjøl;
- slå med flat hand
tynn og brei;
skiveforma
Døme
- ei lita flat pakke
- brukt som adverb
  bli klemd flat;
  slå nokon flat
forlegen, brydd, flau (2)
Døme
- han vart flat da vi avslørte han
platt, åndlaus, banal
Døme
- ein flat vits
med høg grad av jamstilling og deltaking i staden for underordning;
til skilnad frå hierarkisk
Døme
- den flate strukturen i mange norske verksemder;
- dei fekk flatare organisering på avdelinga
om avgift, skatt eller liknande: som blir rekna ut etter ein fast prosentsats;
til skilnad frå progressiv (2)
Døme
- flat skatt;
- flat skattlegging;
- flate avgifter

Faste uttrykk

flat rente
uforandra rente over eit visst tidsrom
flatt batteri
batteri som er utladd
flatt dekk
dekk (på køyretøy) utan luft i
ikkje fem flate øre
ingen ting
det har ikkje vorte løyvd fem flate øre til prosjektet
leggje seg flat
vedgå ein feil
det hjelper lite å leggje seg flat når det ikkje får konsekvensar

progressiv skatt

Tyding og bruk

det at skatteprosenten stig med inntekta;

jamfør progresjon (2);

Sjå: progressiv

progressivitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere progressiv (1);

progressiv haldning

degressiv

adjektiv

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

minkande, fallande (, nedgåande;

motsett progressiv (2)

Døme

degressiv skatt;
degressiv avskriving

inntektsutjamning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

utjamning mellom høge og låge bruttoinntekter (ved til dømes progressiv skattlegging)

inntektsfordeling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

fordeling av inntekt mellom personar eller grupper

Døme

ei progressiv skattlegging fører til ei jamnare inntektsfordeling