Avansert søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

okkupasjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å okkupere;

det å ta herredøme over noko;

militær hærsetjing av eit land

Døme

den tyske okkupasjonen av Noreg

- husokkupasjon

sabotasje

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk, jamfør sabotere

Tyding og bruk

kampmetode ved arbeidskonfliktar, under okkupasjon eller mot ein fiende, som går ut på å hindre produksjonen og skape kaos og vanskar med til dømes å setje ned arbeidstempoet eller øydeleggje kommunikasjonar, bygningar eller liknande
Døme
- dei utførte sabotasje mot kraftanlegget;
- aktivistane er mistenkte for sabotasjen
det å gå utanom eller ikkje rette seg etter eit påbod
Døme
- tenåringen driv sabotasje mot alle forsøk på å avgrense skjermtida

namn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt nafn

Tyding og bruk

ord som noko eller nokon blir kalla med, og som skil ut eit særskilt individ, eksemplar eller liknande frå ei større gruppe (til dømes person- og stadnamn), eller som knyter det nemnde til ei særskild klasse eller eit særskilt slag (til dømes plante- og stoffnamn)
Døme
- oppgje namn, adresse og fødselsdato;
- ein gut med namnet Jacob;
- familien har to namn i etternamnet sitt;
- oppgje fullt namn;
- namnet på gata har eg gløymt;
- ekspedisjonen gjekk under namnet Apollo 11;
- byen fekk namn etter grunnleggjaren;
- hunden lyder namnet Fido;
- alle klede skal merkjast med namn;
- set rekninga på namnet til firmaet;
- reservasjonen vart gjort i namnet til dottera mi
- - etternamn
  - førenamn
  - jentenamn
  - mellomnamn
namn (1) eller ord for karakteristikk som nokon eller noko får i tillegg til det eigenlege namnet;
tilnamn, klengjenamn, kjælenamn
Døme
- berre kjærasten brukte det namnet på han
namn (1) i skriftleg form, digitalt eller handskrive, som uttrykk for godkjenning eller autorisasjon;
namnetrekk, underskrift, signatur (2)
Døme
- setje namnet sitt under eit dokument;
- namnet hans står på kontrakten, så da er han bindande
omdøme, ry (1
Døme
- forretninga har eit godt namn;
- miste sitt gode namn og rykte

Faste uttrykk

kalle/nemne noko ved det rette namnet
seie rett ut kva ein meiner
lat oss kalle fredsplanen ved det rette namnet: ein rein okkupasjon;
ho var ikkje redd for å nemne noko ved det rette namnet
få eit namn
bli kjend, vidgjeten
artisten har fått eit stort namn i utlandet
gå under namnet/namn av
bli kalla
det gamle huset gjekk under namnet Meieriet;
gitaristen går under namn av Strengen
i nokons/nokos namn
- på vegner av nokon eller noko;
  med den myndigheita som er gjeven av nokon eller noko
  i kongens namn befaler vi deg;
  i rettferdas namn;
  i Guds namn
- brukt i forsterkande uttrykk
  men i herrens namn, gjer som eg seier!
i namnet
tilsynelatande;
på papiret
i namnet er ho framleis tilsett
kjenne nokon/noko på namn
vite namnet på nokon eller noko, utan å vite mykje om det nemnde
eg kjenner henne berre på namn;
vi kjenner byen på namn, men er usikre på kor han ligg i verda
meir i namnet enn i gagnet
meir i ord enn i handling
vere leiar meir i namnet enn i gagnet
namnet skjemmer ingen
det er ikkje namnet, men handlingane ein gjer, som fører skam med seg

kalle/nemne noko ved det rette namnet

Tyding og bruk

seie rett ut kva ein meiner;

Sjå: namn

Døme

lat oss kalle fredsplanen ved det rette namnet: ein rein okkupasjon;
ho var ikkje redd for å nemne noko ved det rette namnet

hærsetjing, hærsetting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme

hærsetjinga av landet

utefront

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kamp(gruppe) utanlands retta mot tilhøva i heimlandet, særleg under tysk okkupasjon i andre verdskrigen

anneksjon

substantiv hankjønn

Uttale

aneksjoˊn

Opphav

Tyding og bruk

okkupasjon av eit landområde;