Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 57 oppslagsord

motiv

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin, av motivus ‘som set i rørsle, drivande’; samanheng med mosjon

Tyding og bruk

  1. grunn til at ein gjer noko;
    tildriv, drivkraft, føremål
    Døme
    • motiva for ei handling;
    • motivet for eit brotsverk;
    • handle ut frå edle motiv
  2. i jus: grunngjeving for eit lovframlegg;
    samla førearbeid til ei lov
  3. emne for ein litterær tekst eller eit kunstverk
    Døme
    • bergtaking er eit vanleg motiv i folkevisene
  4. det som er avbilda eller framstilt til dømes på eit fotografi, i eit målarstykke eller som skulptur
    Døme
    • eit godt motiv;
    • målarstykke med motiv frå eldre bydelar
  5. i musikk: kort tonerekkje;
    minste melodiske eller rytmiske eining i ein komposisjon
Artikkelside

vikarierande motiv

Tyding og bruk

motiv ein tyr til for å løyne det verkelege motivet;
Sjå: vikariere
Artikkelside

marine

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør marin

Tyding og bruk

  1. særleg i bunden form eintal: krigsflåten med materiell, personar og institusjonar;
    Døme
    • ein kaptein i marinen;
    • Marinen og Kystvakta utgjer til saman Sjøforsvaret
  2. målarstykke med motiv frå havet
Artikkelside

plakat 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå fransk, av plaquer ‘overtrekkje’

Tyding og bruk

oppslag med reklame, kunngjering eller dekorativt motiv
Døme
  • henge opp plakatar;
  • ha ein plakat av Che Guevara på veggen

Faste uttrykk

  • på plakaten
    på programmet
    • orkesteret hadde fire konsertar på plakaten;
    • meir underhaldning står på plakaten
  • ta av plakaten
    særleg om teaterstykke: slutte å spele
Artikkelside

altartavle, altertavle

substantiv hokjønn

Opphav

av altar

Tyding og bruk

bilete (1), målarstykke eller liknande med bibelsk motiv over og bak altaret
Artikkelside

sjangerbilete, genrebilde, genrebilete, sjangerbilde

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

målarstykke med motiv frå dagleglivet
Artikkelside

tema

substantiv inkjekjønn

Opphav

gresk thema ‘noko som er stilt opp’

Tyding og bruk

  1. noko ein snakkar om;
    emne for framstilling eller utgreiing
    Døme
    • diskusjonstema
  2. i litterært mål, i musikk: handlingsmønster eller melodi som eit verk er bygd over;
    jamfør motiv (3) og og motiv (5)
    Døme
    • hovudtema;
    • tema med variasjonar
  3. i grammatikk: alt det i ei setning som er kjent eller gjeve (i motsetnad til ny informasjon)
Artikkelside

grotesk 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå italiensk grotta ‘grotte’

Tyding og bruk

  1. stilart i ornamentikk (2) med motiv som slyngjande planter og fantastiske dyre- og menneskeskapnader
  2. skrifttype utan seriffar, og der alle strekane er like tjukke
Artikkelside

vikariere

vikariera

verb

Tyding og bruk

vere vikar
Døme
  • vikariere i ei stilling;
  • vikariere for nokon

Faste uttrykk

  • vikarierande motiv
    motiv ein tyr til for å løyne det verkelege motivet til at ein gjer eller meiner noko
Artikkelside

dyreornamentikk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Artikkelside
Side 1 av 6