Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
40 treff

Nynorskordboka 40 oppslagsord

kloster

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt klaustr, gjennom gammalengelsk og lågtysk kloster; frå latin claustrum ‘stengsel’, av claudere ‘stengje’

Tyding og bruk

  1. hus der eit samfunn av munkar eller nonner held til
    Døme
    • eit gammalt kloster;
    • vitje eit katolsk kloster
  2. samfunn der munkar eller nonner lever etter sams reglar
    Døme
    • klosteret åtte fleire gardar

Faste uttrykk

  • gå i kloster
    • bli munk eller nonne
    • halde seg for seg sjølv;
      stengje seg ute frå verda
Artikkelside

katolsk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk eller fransk, frå latin; av gresk katholikos ‘allmenn, universell’

Tyding og bruk

som høyrer til eller vedkjenner seg katolisisme
Døme
  • eit katolsk kloster;
  • den katolske skulen i nabolaget

Faste uttrykk

  • dei katolske breva
    namn på sju brev i Det nye testamentet som er retta til ein vid eller ubestemt lesarkrins
  • den katolske kyrkja
    verdsomspennande kyrkjesamfunn som har paven som overhovud
  • katolsk i hovudet
    tullete;
    forvirra, gal
  • meir katolsk enn paven
    som går lenger i å forsvare eit standpunkt enn den som først har hevda det;
    som følgjer normer og reglar i eit gjeve miljø i mykje høgare grad enn det som krevst
Artikkelside

kapittel

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kapituli, kapitulum, av latin capitulum, diminutiv av caput ‘hovud’; jamfør kapitel

Tyding og bruk

  1. del eller avsnitt i bok, rapport eller liknande, ofte med overskrift
    Døme
    • kome til siste kapittel i boka;
    • boka er delt inn i kapittel;
    • ho las dei fem første kapitla
  2. i overført tyding: del av ei utvikling, forhold, livsløp eller liknande
    Døme
    • eit avslutta kapittel i livet
  3. munkane eller prestane i eit kloster eller ei kyrkje;
    styre for ein kyrkjeleg orden

Faste uttrykk

  • eit avslutta/tilbakelagt kapittel
    noko ein har gjort seg ferdig med
    • minna var eit avslutta kapittel;
    • å betale tv-lisens er eit tilbakelagt kapittel
  • eit kapittel for seg
    noko heilt spesielt
    • feiringa var eit kapittel for seg
  • eit mørkt kapittel
    ei vond hending eller sak
    • eit mørkt kapittel i kolonihistoria;
    • sesongen vart eit mørkt kapittel for laget
  • eit syrgjeleg kapittel
    ei tragisk historie frå byrjing til slutt
    • avisa kalla reforma eit syrgjeleg kapittel
Artikkelside

vesper

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘kveld’

Tyding og bruk

ettermiddagsbøn i kloster;
Artikkelside

superior

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

forstandar for visse katolkse kloster og ordenar
Artikkelside

gå i kloster

Tyding og bruk

Sjå: kloster
  1. bli munk eller nonne
  2. halde seg for seg sjølv;
    stengje seg ute frå verda
Artikkelside

provent

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt próvenda, próventa, frå latin; jamfør prebende

Tyding og bruk

om eldre forhold: livsvarig underhald i eit kloster mot godtgjersle, til dømes at ein avstod gods
Artikkelside

kongregasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘samling’

Tyding og bruk

  1. deltakarar i eit katolsk ritual (1)
  2. gruppe av kloster (2) innanfor ein orden
  3. fast kardinalkomité for eit særskilt emneområde
Artikkelside

klyss

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk eller nederlandsk, av latin clausus ‘stengd’; jamfør kloster

Tyding og bruk

jernfôra hol til tau og kjettingar i skipsside
Artikkelside

konvent

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt konvent(a); frå latin conventus ‘samankomst’

Tyding og bruk

  1. samling av alle røysteføre munkar eller nonner i eit kloster;
    samlingsstad i eit kloster
  2. uoffisiell fagleg presteforeining
  3. i bunden form eintal: den franske nasjonalforsamlinga 1792–95
Artikkelside
Side 1 av 4