Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
23 treff

Nynorskordboka 23 oppslagsord

kjerre 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kerra; av latin carrus

Tyding og bruk

  1. enkel vogn (med to hjul)
    Døme
    • hest og kjerre
  2. (gammal, skrøpeleg) bil
    Døme
    • skifte ut kjerra
Artikkelside

kjerre 2

substantiv hankjønn

Opphav

av kjerr

Tyding og bruk

Artikkelside

skake

skaka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skaka

Tyding og bruk

  1. føre eller rykkje fort att og fram eller opp og ned;
    riste hardt
    Døme
    • huset skaka i stormen;
    • ho tok guten i kragen og skaka han;
    • fuglen skakar seg
  2. Døme
    • skake av stad i ei kjerre
  3. skremme opp;
    sjokkere;
    jamfør skakande
    Døme
    • opplevinga skaka henne

Faste uttrykk

  • skake opp
    opprøre;
    skremme opp;
    jamfør oppskakande
    • åtaket skaka opp alle
Artikkelside

karriere

substantiv hankjønn

Uttale

kariæˋre

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin carraria ‘kappkøyringsbane’; av latin carrus ‘kjerre’

Tyding og bruk

  1. leveveg i yrkeslivet
    Døme
    • starte ein politisk karriere;
    • ha ein mislykka karriere i politiet;
    • han har ein lang karriere bak seg som teatermusikar
  2. i riding: strak galopp

Faste uttrykk

  • gjere karriere
    gjere det godt i yrkeslivet;
    avansere snøgt
    • kome seg fram og gjere karriere
Artikkelside

hjul

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hjól

Tyding og bruk

  1. rund skive eller ring med eiker som sviv rundt ein aksel
    Døme
    • ei kjerre med to hjul;
    • det er mange små hjul i eit urverk
  2. i overført tyding: krinslaup, utviklingsgang
    Døme
    • vi er alle små hjul i samfunnsmaskineriet
  3. noko rundt som minner om eit hjul
    Døme
    • eit hjul av eld;
    • eit hjul av lys

Faste uttrykk

  • femte hjul på vogna
    (kjenne seg som eller vere) til overs
  • halde hjula i gang
    syte for at verksemda går som vanleg
  • liggje på hjul
    køyre, springe like bak ein annan;
    lure like bak
  • slå hjul
    svinge kroppen sidelengs i ein boge heilt rundt med mellomlanding på hendene
  • stegl og hjul
    om eldre forhold: straffereiskap i form av eit hjul som ligg vassrett på ei kvass stong som radbrekte og avretta forbrytarar vart lagde på
    • bli lagd på stegl og hjul
Artikkelside

trillebår, trillebåre

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lita vogn eller kjerre med eitt hjul i den eine enden og to handtak i den andre
Artikkelside

skrøpeleg

adjektiv

Opphav

samanheng med norrønt skrjúpr ‘skrøpeleg’

Tyding og bruk

  1. som er i dårleg stand
    Døme
    • ei skrøpeleg kjerre;
    • isen var skrøpeleg
  2. skjukleg, skral
    Døme
    • bli gammal og skrøpeleg;
    • kua ser skrøpeleg ut
  3. i overført tyding; som kan bryte saman
    Døme
    • skrøpeleg økonomi;
    • eit skrøpeleg demokrati
Artikkelside

kjerreveg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

veg som (berre) er køyrande med kjerre;
dårleg veg
Artikkelside

kjerrehjul

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

karosseri

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk, av carosse ‘stor gallavogn’, av latin carrus ‘kjerre’; jamfør karosse

Tyding og bruk

ytre delar på køyretøy;
til skilnad frå chassis (1)
Artikkelside
Side 1 av 3