Avansert søk

49 treff

Nynorskordboka 49 oppslagsord

hinne

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hinna

Tyding og bruk

  1. i menneske- og dyrekropp: tynn, hudliknande laging (oftast til vern kring eit organ)
  2. tynt, vernande dekke om visse plantedelar
  3. tynt, ofte gjennomsynleg lag eller overtrekk over noko;
    Døme
    • det laga seg ei hinne på mjølka

skinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skinn

Tyding og bruk

  1. hud (med eller utan hår) på pattedyr og fisk
    Døme
    • hanskar av ekte skinn
    • menneskehud
      • bli våt til skinnet;
      • fare som eit piska skinnha det svært travelt;
      • våge skinnet
  2. hinne, hud på bær, frukt og liknande
    Døme
    • flå skinnet av ein kokt tomat
  3. Døme
    • det gamle skinnet

Faste uttrykk

  • gå ut av sitt gode skinn
    miste sjølvtøyminga;
    bli veldig sint
  • i sinn og skinn
    tvers igjennom;
    fullstendig, totalt
  • redde skinnet
    berge seg
  • skinn og bein
    særs tynn;
    radmager

serøs

adjektiv

Opphav

gjennom fransk, frå latin; jamfør serum og -øs

Tyding og bruk

som liknar eller inneheld serum (1)
Døme
  • serøs væske

Faste uttrykk

  • serøs hinne
    hinne som dannar eit overtrekk på eit indre organ eller kler veggene i ei kroppshole

film

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk ‘hinne’

Tyding og bruk

  1. forteljande eller skildrande verk sett saman av ei rekkje bilete som gjev illusjon av rørsle, vanlegvis med lyd
    Døme
    • spele inn film;
    • hendinga finst på film;
    • det skjer berre på film
  2. Døme
    • interessa for norsk film er aukande
  3. remse av lysvart materiale for opptak av bilete
    Døme
    • setje inn film i kameraet;
    • framkalle filmen

Faste uttrykk

  • gå til filmen
    bli filmarbeidar, særleg filmskodespelar
  • sakte film
    • film som er spela inn i sakte tempo;
      jamfør slow motion (1)
    • det at noko går føre seg i sakte tempo;
      jamfør slow motion (2)
      • alt rundt henne skjedde i sakte film

egg 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt egg

Tyding og bruk

  1. rundvoren ting med hardt skal eller mjuk hinne omkring ei eggcelle og næringsemne i halvt flytande form
    Døme
    • både fuglar og insekt legg egg;
    • hønene verp egg;
    • linerla ligg på egga;
    • egga blir klekte om våren
  2. egg (2, 1) av høns, brukt som matvare;
    Døme
    • steikt egg og bacon;
    • vil du ha blautkokt eller hardkokt egg?
    • ei kake med mykje egg
  3. noko som er forma som eit egg (2, 1)
    Døme
    • påskepynt med egg av isopor
  4. kjønnscelle hos kvinne eller hodyr;

Faste uttrykk

  • columbi egg
    (etter namnet til Kristoffer Columbus, 1451–1506, fordi han skal ha fått eit egg til å stå på enden ved å knuse spissen mot bordet) enkel, men genial løysing
  • egget vil lære høna å verpe
    den urøynde vil ta den røynde i skule
  • leggje alle egga i éi korg
    satse alt på éi moglegheit
    • det er ikkje klokt av ei verksemd å leggje alle egga i éi korg
  • som plomma i egget
    så godt som ein kan ha det;
    svært godt
    • ha det som plomma i egget;
    • ho treivst som plomma i egget

årehinne

substantiv hokjønn

Opphav

av åre (2

Tyding og bruk

hinne i veggen på augeeplet mellom senehinna og netthinna

trommehinne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

utspent hinne som ligg mellom ytre øyregangen og mellomøyret, og som vibrerer av lydbølgjer og fører dei vidare

snerk, snerke 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med snare (2

Tyding og bruk

hinne på (særleg kokt) væske
Døme
  • ein kopp kakao med snerk

serøs hinne

Tyding og bruk

hinne som kler veggene i kroppsholer;
Sjå: serøs

krystalloid

substantiv inkjekjønn

Uttale

krystalo-iˊd

Tyding og bruk

stoff som har evne til å krystallisere (1), og som i ei løysning kan sige igjennom ei halvgjennomtrengjeleg hinne;
til skilnad frå kolloid (1