Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
7 treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

herse 2

hersa

verb

Opphav

truleg av lågtysk herschen ‘herske’; same opphav som herske

Tyding og bruk

kommandere, herje, bruke seg
Døme
  • herse med tenarane sine
Artikkelside

herse 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hersir

Tyding og bruk

tittel for hovding i vikingtida, særleg på Vestlandet
Døme
  • Erling Skjalgsson var herse
Artikkelside

veslefinger

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

den ytste, minste fingeren på ei hand
Døme
  • høgre veslefinger;
  • veslefingeren er ved sida av ringfingeren

Faste uttrykk

  • gje nokon veslefingeren
    gje litt etter, slik at det fører til eit ynske om meir;
    jamfør gjev ein fanden veslefingeren, tek han snart heile handa
    • i denne saka er det viktig at partiet ikkje gjev veslefingeren
  • gjev ein fanden veslefingeren, tek han snart heile handa
    gjev ein litt etter i ei sak, kan motstandaren sjå det som eit høve til å be om meir
  • tvinne/snurre/sno nokon rundt veslefingeren
    få nokon til å gjere kva det skal vere;
    herse med nokon
    • den nye eleven tvinna resten av klassa rundt veslefingeren;
    • han snurrar meg rundt veslefingeren;
    • han har alltid snodd foreldra rundt veslefingeren
Artikkelside

regjere

regjera

verb

Opphav

av latin regere ‘styre’, samanheng med rex ‘konge’

Tyding og bruk

  1. ha makta;
    styre
    Døme
    • regjere i eit land;
    • han regjerte over Danmark;
    • Håkon 5. regjerte til 1319;
    • dei to partia har regjert saman i fleire periodar;
    • pengane regjerer verda
    • brukt som adjektiv:
      • ein regjerande monark
  2. herse med;
    Døme
    • gikta regjerer i kroppen

Faste uttrykk

  • regjerande meister
    nokon som har vunne ein tittel, og som er meister fram til neste meisterskap
    • ho er regjerande meister på 1500 m
Artikkelside

tvinne/snurre/sno nokon rundt veslefingeren

Tyding og bruk

få nokon til å gjere kva det skal vere;
herse med nokon;
Døme
  • den nye eleven tvinna resten av klassa rundt veslefingeren;
  • han snurrar meg rundt veslefingeren;
  • han har alltid snodd foreldra rundt veslefingeren
Artikkelside

eksersis

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere på eksersis
  2. innøving eller framvising av rutinemessige militære ferdigheiter;
    Døme
    • drive med eksersis;
    • eksersis med eller utan våpen
  3. det å kommandere eller herse
    Døme
    • drive eksersis med klassa
Artikkelside

eksersere

eksersera

verb

Opphav

av latin exercere ‘øve’

Tyding og bruk

  1. øve i rutinemessige militære ferdigheiter;
    gjere militær øving
    Døme
    • eksersere ein tropp;
    • dei lærte å eksersere
  2. gjere militærteneste
    Døme
    • da han var 18 år, var det tid for å eksersere
Artikkelside