Avansert søk

14 treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

godlynt, godlyndt

adjektiv

Tyding og bruk

venleg, snill og fredeleg;
Døme
  • ein godlynt person;
  • godlynt huglag;
  • godlynt framferd

mild

adjektiv

Opphav

norrønt mildr

Tyding og bruk

  1. som ikkje er skarp eller sterk i smak, lukt eller oppleving;
    behageleg;
    Døme
    • suppa er mild og rund i smaken;
    • ei såpe med mild lukt;
    • eit mildt vaskemiddel;
    • eit mildt lys
  2. med moderat kraft eller intensitet;
    Døme
    • symptoma var milde;
    • tablettane gjev berre milde biverknader
    • brukt som adverb
      • dette var overraskande, for å seie det mildt;
      • du ser mildt sagt trøytt ut
  3. godlynt, venleg, varsam
    Døme
    • vere mild i blikket;
    • han snakka med mild stemme
  4. skånsam, overberande, ikkje streng
    Døme
    • ein mild dom;
    • ho styrte med mild, men bestemt hand
  5. om vêr, klima: som ikkje er kaldt, men heller ikkje særleg varmt
    Døme
    • mildt vêr;
    • ein mild vind
  6. brukt i utrop
    Døme
    • du milde himmel!
    • milde moses!
    • milde måne!
  7. gjevmild, rundhanda, raus (2, 1)
    Døme
    • donasjon frå ei mild stifting

Faste uttrykk

  • milde gåver
    rause gåver (til velgjerdsføremål)
    • vere avhengig av milde gåver frå private

-lynt, -lyndt

adjektiv

Opphav

norrønt lyndr

Tyding og bruk

med slikt lynne som førsteleddet nemner;
jamfør huga (2);
i ord som frilynt, godlynt og lauslynt

lun

adjektiv

Opphav

same opphav som logn (2

Tyding og bruk

  1. skjerma mot vêr og vind;
    i ly;
    Døme
    • ei lun krå;
    • det er lunare her
    • brukt som adverb:
      • staden ligg lunt til
  2. høveleg varm;
    Døme
    • lune vindar;
    • ei lun jakke
  3. stillfarande og morosam;
    Døme
    • eit lunt smil;
    • han har lun humor;
    • ho er ei lun dame
    • brukt som adverb:
      • smile lunt

godmølt

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • godmølt skjemt
  • brukt som adverb
    • ho smilte godmølt

godsleg

adjektiv

Tyding og bruk

godlynt og rolig;
Døme
  • ein godsleg gubbe;
  • eit godsleg smil

spakleg

adjektiv

Opphav

norrønt spakligr

Tyding og bruk

  1. heller spak
    • ein spakleg og godlynt kar
  2. som adverb: lempeleg
    • fare spakleg fram

fredsam

adjektiv

Opphav

norrønt friðsamr

Tyding og bruk

  1. fredeleg, fredselskande, forsonleg, godlynt, mild
    Døme
    • fredsame folk;
    • fredsame dyr;
    • fredsame ord;
    • fredsame tider
  2. fylt av fred og ro;
    Døme
    • ein fredsam stad;
    • ein fredsam kveld

fredeleg

adjektiv

Opphav

norrønt friðligr

Tyding og bruk

  1. om person: som vil leve i fred og forsoning med andre;
    Døme
    • fredelege folk
  2. om tilstand, framferd og liknande: utan strid eller krig, utan vald, ikkje-militær, ukrigersk, forsonleg, venleg
    Døme
    • leve i fredeleg sameksistens;
    • ei fredeleg løysing på konflikten;
    • atomkraft til fredelege føremål;
    • fredeleg vis;
    • med fredelege middel;
    • eit fredeleg liv
    • brukt som adverb
      • fredeleg for seg
  3. Døme
    • her er så stilt og fredeleg;
    • ei fredeleg stund

småprate

småprata

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

prate (godlynt) om laust og fast