Avansert søk

Nynorskordboka 17 oppslagsord

forelder

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt forellrar maskulinum fleirtal, forellri nøytrum kollektivt ‘forfedrar, forgjengar’, opphavleg med tyding ‘dei eldre før oss’

Tyding og bruk

mor eller far til barn;

særleg brukt i fleirtal: mor og far

Døme

miste ein forelder;
foreldre og barn;
lære av foreldra sine

Artikkelside

tukt

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tykt; frå lågtysk

Tyding og bruk

streng oppseding eller åtferdsnorm frå forelder eller annan formyndar;
disiplin (1), age (1, 2), kustus, oppseding
Døme
- halde streng tukt;
- følgje militær tukt
tukt (1) med bruk av kroppsleg straff
Døme
- få tukt i barndomen;
- før i tida var det vanlegare med tukt av uskikkelege barn

Faste uttrykk

i tukt og ære
på sømeleg vis
leve i tukt og ære
ikkje ta tukt
ikkje bli betre eller lydigare av å bli straffa
med tukt å melde
ærleg tala;
i sanning
med tukt å melde var filmen ganske keisam

Artikkelside

tenåringsforelder

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

forelder med barn i tenåra
Døme
- dele tips med andre tenåringsforeldre
forelder som sjølv er tenåring
Døme
- ei auking i talet på tenåringsforeldre

Artikkelside

vitjingsrett

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rett (, 1) for ein separert eller fråskild forelder til å vitje barn som bur hos den andre parten;

samværerett

Døme

faren fekk vitjingsrett til barna etter skilsmissa

Artikkelside

ste-

prefiks

Tyding og bruk

prefiks (1) i slektskapsord som uttrykkjer relasjonen mellom barn og den nye partnaren til ein forelder eller mellom barn som har éin felles forelder;

i ord som stebarn, stebror, stedotter og stefar

Artikkelside

småbarnsforelder

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

forelder til småbarn

Artikkelside

hønemor

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

høne som har kyllingar
i overført tyding: forelder som er særs beskyttande overfor ungane sine
Døme
- vere under dei beskyttande vengene til hønemora