Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
69 treff

Nynorskordboka 69 oppslagsord

feire

feira

verb

Opphav

gjennom tysk, frå latin; same opphav som feriere

Tyding og bruk

halde fest for;
Døme
  • feire jul;
  • feire jubilanten
  • brukt som adjektiv
    • ein feira forfattar
Artikkelside

tjueårsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. 20. årsdag etter at nokon blir fødd
    Døme
    • feire tjueårsdag;
    • ta seg eit glas på 20-årsdagen
  2. 20. årsdag for ei hending
    Døme
    • tjueårsdag for månelandinga;
    • 20-årsdagen for Berlinmurens fall
  3. feiring av tjueårsdag
    Døme
    • planleggje tjueårsdag;
    • vere med på 20-årsdagen
Artikkelside

tiårsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. tiande årsdag etter at nokon blir fødd
    Døme
    • feire tiårsdag
  2. tiande årsdag for ei hending
    Døme
    • tiårsdag for finanskrisa
  3. feiring av tiårsdag (1)
    Døme
    • invitere til tiårsdag
Artikkelside

sekstiårsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. 60. årsdag etter at nokon blir fødd
    Døme
    • feire sekstiårsdag;
    • få stjernekikert til 60-årsdagen
  2. 60. årsdag for ei hending
    Døme
    • sekstiårsdag for Romatraktaten;
    • 60-årsdagen for frigjeringa av Noreg
  3. feiring av sekstiårsdag;
    Døme
    • førebu sekstiårsdag;
    • drikke vin i 60-årsdagen
Artikkelside

sigersgang

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å feire ein siger eller suksess;
Døme
  • turneen er ein sigersgang gjennom Europa

Faste uttrykk

  • gå sin sigersgang
    vekse i popularitet, utbreiing, vørdnad eller liknande
    • filmen har gått sin sigersgang gjennom landet
Artikkelside

krympe

krympa

verb

Opphav

samanheng med kreppe (2

Tyding og bruk

  1. trekkje seg saman;
    minke i omfang;
    skrumpe inn
    Døme
    • trøya krympar i ermane;
    • tøyet krympar i vask
  2. gjere mindre;
    Døme
    • vi må krympe utgiftene
  3. vri seg eller ynke seg (i smerte, skam eller liknande)
    Døme
    • krympe seg i smerte;
    • eleven krympa seg da læraren såg strengt på han
  4. feire med å drikke alkohol
    Døme
    • krympe sigeren
Artikkelside

sekstenårsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. 16. årsdag etter at nokon blir fødd
    Døme
    • feire sekstenårsdagen;
    • på 16-årsdagen talte ho for FN
  2. 16. årsdag for ei hending
    Døme
    • sekstenårsdagen til bandet;
    • 16-årsdagen for månelandinga
  3. feiring av sekstenårsdag
    Døme
    • invitere til sekstenårsdag;
    • førebu 16-årsdagen
Artikkelside

rund

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; av latin rotundus, av rota ‘hjul’

Tyding og bruk

  1. med form som ein sirkel, ellipse eller liknande
    Døme
    • ei rund bordplate;
    • eit rundt hol;
    • barnet har store, runde auge
  2. med form som ei kule, ein sylinder eller liknande
    Døme
    • rund som eit egg;
    • jorda er rund;
    • runde stokkar
  3. Døme
    • han har runde armar
  4. Døme
    • vere rund i ryggen
  5. om fisk: heil, med hovud, gjeller og innmat;
    ikkje sløgd
    Døme
    • frysing av rund fisk
  6. blid og omgjengeleg;
    Døme
    • ein rund type
  7. som ikkje støyter nokon;
    som unngår problem
    Døme
    • runde og ufarlege samtalar
  8. Døme
    • runde formuleringar;
    • runde talemåtar
  9. om tal eller sum: som kan delast med 10;
    avrunda
    Døme
    • sende ein rund sum;
    • feire runde år
  10. Døme
    • eit flygel med ein syngjande, rund klang
  11. om smak: fyldig (4)
    Døme
    • vinen er rund i smaken

Faste uttrykk

  • liggje rund
    liggje fullt påkledd
  • med rund hand
    rikeleg, raust
    • dele ut gåver med rund hand
  • rund i kantane
    tolerant og medgjerleg;
    romsleg (2)
  • rundt rekna
    om lag
Artikkelside

jul, jol

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt jól

Tyding og bruk

  1. minnehøgtid for Jesu fødsel 25. desember;
    periode med fest og feiring i dagane før og etter 25. desember
    Døme
    • feire jul;
    • halde jul;
    • god jul!
    • bake til jul;
    • vere heime i jula
  2. førkristen midtvintersfest kring vintersolkverv

Faste uttrykk

  • bere ut jula
    gå etter ei vitjing i jula utan å ha fått traktement
  • kvit jul
    jul med snø
Artikkelside

høgd, høgde 1

substantiv hokjønn

Opphav

av høg (1

Tyding og bruk

  1. utstrekning oppover;
    til skilnad frå breidd (1, 1) og lengd (1)
    Døme
    • høgd: 1,80 m;
    • vekse i høgda
  2. nivå i høve til eit lågare nivå
    Døme
    • flyet taper høgd
  3. stad eller nivå høgt oppe;
    høgare luftlag
    Døme
    • sveve i høgda
  4. terrengformasjon som ris opp over omgjevnaden;
  5. høgareliggjande strøk eller lende
    Døme
    • feire påske i høgda
  6. i idrett: høgdehopp sjå høgde (2
    Døme
    • hoppe høgd;
    • han var best i høgd
  7. horisontal avdeling av noko;
    Døme
    • bu i andre høgda;
    • hus på tre høgder
  8. i musikk: øvste, høgaste tonane i skalaen eller i ei røyst;
    jamfør tonehøgd
  9. grad av storleik, utvikling eller liknande
    Døme
    • prisane når nye høgder;
    • vere på høgda av karrieren;
    • han har ikkje vore heilt på høgda i det siste

Faste uttrykk

  • høgd over havet
    fastsett mål på kor høgt noko ligg over havflata;
    forkorta hoh.
    • 1000 meters høgd over havet
  • i høgda
    • oppetter
      • byggje i høgda;
      • klatre i høgda
    • i høgareliggjande strok
      • det ligg snø i høgda
    • ikkje meir enn;
      maksimalt, høgst
      • dette har i høgda akademisk interesse;
      • det tek i høgda to timar
  • på høgd med
    • like god;
      jamgod
      • han var på høgd med dei beste
    • på omtrent same breiddegrad som
  • på høgd med situasjonen
    i stand til å ha kontroll
    • ho kjende seg på høgd med situasjonen;
    • han er ikkje på høgd med situasjonen
  • ta høgd for
    ta med i vurderinga, i planlegginga
    • det vart teke høgd for opp mot 70 anløp i året
Artikkelside
Side 1 av 7