Розширений пошук

Простий пошук

Словник нюношка 17 oppslagsord

stemple

stempla

дієслово

Значення та вживання

merkje med stempel (1);
setje stempelmerke (1) på
Приклад
- brevet var stempla i går
- brukt som adjektiv:
  eit stempla dokument
i overført tyding: karakterisere (2)
Приклад
- bli stempla som tjuv;
- stemple ei utsegn som lygn;
- etter dette er ho stempla på livstid

Фіксовані вирази

stemple inn
- registrere (i eit stemplingsur) at ein begynner arbeidsdagen
- motta
  brevet vart stempla inn torsdag
stemple ut
- registrere (i eit stemplingsur) at ein avsluttar arbeidsdagen
- avslutte arbeidslivet
  han stemplar ut etter 40 år i bransjen

Сторінка статті

teleks

іменник чоловічий

Походження

samantrekking av engelsk teleprinter exchange ‘fjernskrivar’ og ‘utveksling’

Значення та вживання

om eldre forhold: elektrisk apparat som liknar ei skrivemaskin og som er knytt til eit nettverk som kan sende og motta skriftlege meldingar;
jamfør fjernskrivar
Приклад
- teleks var i bruk mellom 1930-talet og byrjinga av 2000-talet
bodskap eller melding send over teleks (1)
Приклад
- få ein teleks;
- ho sende meldinga med teleks til Tokyo
apparat til å sende og ta imot meldingar via teleks (1)

Сторінка статті

telegraf

іменник чоловічий

Походження

frå fransk; av tele- og -graf

Значення та вживання

om eldre forhold: apparat til fjernoverføring av meldingar ved hjelp av signal gjennom kablar
Приклад
- trådlaus telegraf;
- det tikka inn meldingar på telegrafen
om eldre forhold: stad med utstyr for å sende og motta telegram (1);
telegrafstasjon
Приклад
- staden hadde korkje telegraf eller telefon

Сторінка статті

ta, take

taka

дієслово

Походження

norrønt taka

Значення та вживання

gripe med hendene eller reiskap (og halde fast eller flytte);
fate
Приклад
- ta tauet;
- ho tok hardt i guten;
- ta boka frå bordet;
- han tek fram koppane;
- du må ta veska opp frå golvet
fange;
få tak i
Приклад
- ta laksen i garn;
- ho tok fisk på snøre;
- dei har teke tjuven;
- ta nokon til fange
eigne til seg;
skaffe, hente;
krevje;
stjele
Приклад
- ta lærdom av noko;
- ta heim varer;
- ta pengar ut av banken;
- kvar skal ho ta pengar frå?
- sitatet er teke frå Snorre;
- dei tok inn mykje i inngangspengar;
- banken tok høg rente;
- ta 650 kroner for turen;
- ta lommeboka frå nokon
få makt over;
tvinge til seg;
erobre
Приклад
- ta ei festning;
- ta noko med vald;
- generalane har teke makta i landet;
- dei tok over styret;
- ta roret;
- faen ta deg!
- han tok henne fleire gonger
banke opp;
straffe;
drepe;
slakte
Приклад
- eg skal ta deg kraftig;
- den store ville ta den vesle;
- bjørnen tek lam;
- vi skal ta grisen i morgon
få til å forsvinne;
fjerne
Приклад
- nabohuset tek sola;
- han tok luven frå konkurrentane;
- ta blindtarmen
føre inn i ein ny tilstand;
overmanne, gripe
Приклад
- sinnet tok han;
- gråten tek henne
kome borti;
røre, nå
Приклад
- ikkje ta på den nymåla veggen!
- ta seg på kneet;
- det gjer vondt å ta på såret;
- vatnet er for varmt å ta i;
- ho tok varsamt på handa hans;
- ho vil ikkje ikkje ta i ei bok;
- flyet tek bakken;
- dei tok land lengst mot nord;
- bordet tok i veggen
verke på ei overflate;
kjennast, merkast;
røyne
Приклад
- høvelen tek dårleg;
- dei nye skoa tek over rista;
- vinden tok godt;
- det tek i knea;
- sjukdomen tok på han;
- arbeidet tek på kreftene
føre til eit visst resultat;
lage
Приклад
- ta knekken på nokon
gjere ei oppgåve;
lage;
fotografere
Приклад
- ta oppvasken;
- ta ei avskrift;
- ho tok eit bilete
ha evne til å greie;
meistre
Приклад
- båten tek sjøen lett
vinne, oppnå
Приклад
- ta gullmedalje;
- ta stikk
bruke
Приклад
- ta noko som mønster;
- dei tok tida til hjelp;
- ta noko i bruk
velje mellom fleire alternativ;
plukke ut
Приклад
- eg tek den grå dressen;
- han tok parti for dei svake;
- ta nokon som vitne;
- ta nokon i lære
få i seg mat, drikke, medisin eller liknande
Приклад
- ta tran;
- ho tek seg ein matbit
måle (1, 1)
Приклад
- ta temperaturen;
- skreddaren tok mål
ha ei viss utstrekning i tid eller rom
Приклад
- det tok lang tid;
- møblar som tek stor plass
ha plass til;
romme
Приклад
- spannet tek to liter;
- ferja kan ta 80 bilar
gå eller føre i ei viss lei, på ein viss måte eller med eit særskilt framkomstmiddel
Приклад
- ta til venstre;
- ta heim;
- ta seg fram;
- han tok trappa i eitt byks;
- ho tek båten inn til bryggja;
- ta los om bord;
- ta toget;
- dei tok bussen til byen
reagere eller oppfatte på ein viss måte;
forstå, tolke
Приклад
- han tok det bra;
- dei tok det med fatning;
- dei tek det tungt;
- ta noko på alvor;
- du tek feil;
- ta noko bokstavleg;
- ta nokon med det gode;
- ho tok forklaringa raskt;
- dei tok han for ein annan;
- kva tek du meg for?
brukt i uttrykk for å meine noko eller gjere noko for å endre ein tilstand, ei utvikling eller liknande;
setje i verk ei viss handling
Приклад
- ta mot til seg;
- ta seg saman;
- ta til vitet;
- ta ordet;
- ta ei avgjerd;
- ta sjansen;
- ta til nåde;
- ta i eid;
- ta ansvaret for noko;
- ta skulda for noko;
- ta vågnaden med noko;
- ta hemn;
- ta avskil;
- ta eksamen;
- ta seg ein tur;
- ta seg til noko;
- ta til våpen
brukt i uttrykk for at noko endrar seg på ein viss måte;
utvikle
Приклад
- ta form;
- ta koking;
- ta eld;
- treet har teke skade av tørken;
- ta ende
brukt i ein konstruksjon med ‘og’ og eit anna verb: gjere, utføre (det som det andre verbet nemner)
Приклад
- ta og gå heim!
- ho tok og hoppa ned
i grammatikk: bli følgt av eit visst ledd;
krevje ei viss form av eit tilknytt ord
Приклад
- eit verb som tek objekt;
- nokre verb tek dativ på tysk

Фіксовані вирази

ta att
- nå att;
  innhente;
  ta igjen (1)
  dei tok meg att i bakken
- gjere motstand;
  hemne;
  ta igjen (2)
  han fekk eit slag i magen, men ville ikkje ta att
- rette opp, bøte på;
  kompensere;
  ta igjen (3)
  ta att det tapte
ta av
- fjerne (frå)
  ta av loket;
  ho tok av kåpa;
  lensmannen vart teken av saka
- gje ly, gje livd;
  live (4, 1)
  ta av for vinden
- spakne
  vinden tok av utover dagen
- gå ned i vekt
  han har teke av i det siste
- byrje å stige kraftig;
  nå store høgder
  salet av el-bilar har teke av
- leggje til side;
  halde av;
  reservere
  ta av ei vare til nokon
- lette frå bakken
  flyet tok av
- vike av frå ei retning
  dei har teke av frå hovudvegen
ta av seg
kle av seg
ta etter
herme etter;
etterlikne, kopiere
ta for seg
- snakke alvorleg med
  mora tok guten for seg
- forsyne seg godt
  han tek for seg av godsakene
- ha som emne;
  drøfte
  boka tek for seg historia til menneska
ta i
gjere ein ekstra innsats
ta igjen
- nå igjen;
  innhente;
  ta att (1)
  ho tok dei igjen i bakken
- gjere motstand;
  hemne
  han ville ikkje slåst, og tok aldri igjen
- rette opp, bøte på;
  kompensere;
  ta att (3)
  ta igjen for mange år med stillstand i næringa
ta imot
- fange opp;
  motta
  ho tek imot ballen;
  ta imot helsinga
- ynskje velkomen (og sleppe inn)
  ta imot gjestene
- finne seg i å få
  han tek imot mykje kjeft
ta med
- føre med seg;
  la få vere med
  ho tok med seg sekken;
  ta med barna til byen
- inkludere i ein heilskap;
  ta omsyn til;
  rekne med
  ho har teke med seg mange erfaringar
ta opp
- gje plass til (på skule)
  ta opp studentar
- skaffe seg ved å låne
  ta opp lån
- leggje fram (ei sak eller liknande);
  fremje
  ta opp saka til drøfting;
  ta opp problema
- gjere opptak av lyd eller bilete
ta over
- ta til eige eller i bruk noko som andre har ått eller brukt
  dei skal ta over butikken
- ta på seg ansvar, plikt eller liknande som ein annan har hatt
  ta over som finansminister
- kome i staden for
  asfalt tok over for grus på vegane
ta på
føre med seg slit og strev;
tære på;
røyne
det tek på å drive butikk aleine
ta på seg
- kle på seg
- vere villig til å ta ansvar for
  ta på seg ei oppgåve
ta seg
bli drektig
hoppa tok seg
ta seg av
- gjere, utføre
  ho tok seg av førebuingane
- ha omsorg for
  ta seg av gamle og sjuke
ta seg for
gripe etter noko å halde seg i;
finne feste
han måtte ta seg for med handa
ta seg fram
flytte seg framover
ta seg fram i ukjent lende
ta seg inn
- kome seg inn
  nokon hadde teke seg inn i bygget
- få igjen krefter;
  samle seg
  det tek tid å ta seg inn etter ei hard veke
ta seg opp
- bli betre;
  rette seg
- bli sterkare;
  auke
  vinden tek seg opp
ta seg til
(byrje å) gjere;
gå i gang
kva skal eg ta meg til?
ta seg ut
- drive seg til det ytste
- arte seg eller sjå ut (på ein viss måte);
  synast
  dette tek seg dårleg ut
ta til
byrje
det tok til å mørkne
ta ut
- hente ut (gode, verdi eller liknande)
  ta ut pengar;
  ho har teke ut ferie i juli
- velje ut (personar) til konkurranse eller liknande
  ta ut laget
- skaffe offentleg kunngjering om
  ta ut separasjon;
  ta ut tiltale

Сторінка статті

motteken

прикметник

Походження

av ta imot eller motta

Значення та вживання

som er teken imot;

mottatt

Приклад

den mottekne summen;
breva er mottekne

Сторінка статті

mottatt

прикметник

Походження

av ta imot eller motta

Значення та вживання

som er tatt imot;

motteken

bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
- eit mottatt brev;
- dei mottatte breva
bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
- brevet er mottatt;
- alle breva er mottatt

Сторінка статті

hard

прикметник

Походження

norrønt harðr

Значення та вживання

om stoff eller lekam: som ikkje så lett gjev etter for trykk;
fast, tett, stiv, uelastisk;
til skilnad frå blaut (2) og mjuk (1)
Приклад
- hard som stein;
- hardt metall;
- hardt brød;
- fjellbjørka er hard i veden;
- ei hard seng;
- ha hard avføring;
- ein hard knute
kraftig, intens, vanskeleg, slitsam
Приклад
- eit hardt slag;
- eit hardt åtak;
- bli sett på ei hard prøve;
- det er hard konkurranse om plassane;
- oppussing er hardt arbeid;
- få ein hard medfart;
- harde tak
- brukt som adverb
  arbeide hardt;
  støyte staven hardt mot golvet
som ikkje tek omsyn til eller gjev etter for andre;
streng, urokkeleg, stri, uvenleg
Приклад
- ha eit hardt sinn;
- motta hard kritikk;
- han var hard med barna
- brukt som adverb
  le hardt og hånleg
som i lita grad viser eller let seg påverke av kjensler;
som toler mykje
Приклад
- vere hard i hugen;
- ei hard dame
om kår, tilstand og liknande: tung, tøff, utfordrande
Приклад
- harde kår;
- ein hard lagnad;
- harde vilkår;
- det vart ein hard vinter
- brukt som adverb
  bli hardt prøvd;
  vere hardt medteken av sjukdom;
  sitje hardt i det
som tydeleg bryt med ein annan tilstand;
skarp
Приклад
- ein hard sving;
- dei nye retningslinjene står i hard kontrast til dei gamle

Фіксовані вирази

den harde kjernen
dei mest sentrale personane i lag, parti eller liknande
ei hard nøtt å knekkje
ei vanskeleg oppgåve
gjere seg hard
(førebu seg på å) stå imot noko farleg, vanskeleg eller ubehageleg
gå hardt for seg
gå føre seg på ein hardhendt måte
gå hardt ut
kome med sterk kritikk
dei gjekk hardt ut etter etter å ha sett seg leie på vedtaket;
partiet gjekk hardt ut mot forslaget
halde hardt
vere vanskeleg;
lykkast berre så vidt
det skal halde hardt å bli ferdig før fristen
hard valuta
- sterkt etterspurd valuta
- noko som er ettertrakta
  brennevin var hard valuta under krigen
harde bod
vanskelege tilhøve
der var harde bod i trettiåra
harde konsonantar
ustemde konsonantar;
til skilnad frå blaute konsonantar
p, t og k er harde konsonantar
harde trafikantar
bilistar;
til skilnad frå mjuke trafikantar
hardt vatn
kalkhaldig vatn
i hardt vêr
i vanskar på grunn av press, åtak eller liknande
oppdrettsnæringa er i hardt vêr;
ho har vore i hardt vêr etter publiseringa på Facebook
med hard hand
på ein brutal måte
uvedkomande vart jaga bort med hard hand
på/for harde livet
så fort eller mykje ein kan;
alt ein orkar;
av all makt
dei trente på harde livet før konkurransen;
vi jobbar for harde livet
setje hardt mot hardt
svare på åtak eller liknande med like harde middel som motstandaren;
gje att med same mynt
ta hardt i
overdrive (2)

Сторінка статті

einvegs

прикметник

Значення та вживання

som går, verkar eller kan brukast berre éin veg

Приклад

einvegs køyrebane;
kjøpe einvegs flybillett;
det vart sett opp to einvegs bomstasjonar

Фіксовані вирази

einvegs kommunikasjon
kommunikasjon (2) der den eine parten kan sende språklege signal utan å ta imot respons, og andre partar kan motta signala utan å respondere;
einvegskommunikasjon
tradisjonelt teater er i stor grad einvegs kommunikasjon

Сторінка статті

trygdesvindel

іменник чоловічий

Значення та вживання

svindel (1) som går ut på å motta trygd ein ikkje har rett på

Сторінка статті

ta imot

Значення та вживання

Sjå: ta

fange opp;
motta
Приклад
- ho tek imot ballen;
- ta imot helsinga
ynskje velkomen (og sleppe inn)
Приклад
- ta imot gjestene
finne seg i å få
Приклад
- han tek imot mykje kjeft

Сторінка статті

Результати на сторінці: