Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
165 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 165 oppslagsord

vitskap

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. metodisk innsamling, ordning og etterprøving av kunnskapar og hypotesar etter fagleg godkjende reglar og krav
    Døme
    • kosthaldsråd basert på vitskap;
    • ofre seg for vitskapen
  2. fagområde som er emne for vitskap (1)
    Døme
    • lage ein heil vitskap av eit lite spørsmål

Faste uttrykk

  • empirisk vitskap
    vitskap som byggjer på observasjonar
Artikkelside

sosiologi

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

vitskap om det menneskelege samfunnet og den sosiale samansetjinga der
Artikkelside

sosiolingvistikk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vitskap om språk og språkbruk i den sosiale og kulturelle samanhengen;
Artikkelside

selenologi

substantiv hankjønn

Opphav

sjå -logi

Tyding og bruk

vitskap om månen og geologien på månen
Artikkelside

pediatri

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk, av pais ‘gut, barn’ og iatrike ‘legekunst’

Tyding og bruk

vitskap om barnesjukdomar
Artikkelside

skule 1, skole 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skóli, skúli, gjennom lågtysk schole; frå gresk skhole ‘fritid nytta til lærd verksemd’

Tyding og bruk

  1. institusjon som driv regelbunden opplæring og undervisning
    Døme
    • skulen byrjar kring 20. august;
    • ho arbeidde i skulen;
    • den vidaregåande skulen
  2. bygning som er innretta til å drive undervisning i;
    Døme
    • byggje ny skule;
    • ha lang veg til skulen
  3. elevar og lærarar ved ein skule (1, 2)
    Døme
    • heile skulen hadde fri i går
  4. krins eller retning innanfor eit område, særleg vitskap og kunst
    Døme
    • framveksten av ein ny skule innanfor historiefaget
  5. livsrøynsler som utviklar og formar ein person
    Døme
    • arbeidet som nattevakt vart ein god skule;
    • dei hadde gått i ein hard skule

Faste uttrykk

  • av den gamle skulen
    prega av gammaldags tankegang
    • han var bonde av den gamle skulen
  • danne skule
    bli føredøme eller modell for ei ny retning (innan kunst, musikk, vitskap eller liknande)
  • halde skule
    gje undervisning
  • livets skule
    røynsler i livet som er med på å utvikle og forme ein
  • ta nokon i skule
    kritisere nokon og seie kva som er rett og gale;
    irettesetje
Artikkelside

økonomi

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin, frå gresk ‘hushald’; av øko- (1 og -nomi

Tyding og bruk

  1. økonomisk tilstand i stat, kommune, bedrift eller hushaldning;
    finansiell stilling
    Døme
    • ha god økonomi;
    • økonomien i kommunen var særs dårleg
  2. vitskap som handlar om studiet av finansielle eller økonomiske forhold i forretningslivet, i det offentlege livet eller liknande;
  3. økonomisk system eller måte som produksjon og omsetnad går føre seg på

Faste uttrykk

  • lineær økonomi
    økonomisk system som inneber at produkt blir brukt ei kort tid og så kasta
  • sirkulær økonomi
    økonomisk system som inneber at materiale og produkt blir gjenbrukt
Artikkelside

teori

substantiv hankjønn

Opphav

mellomalderlatin theoria av; gresk ‘det å sjå på, granske’

Tyding og bruk

  1. meining, hypotese framsett for å forklare (dei allmenne, djupare årsakene til) eit visst tilhøve
    Døme
    • relativitetsteorien;
    • teorien om klimaendringar;
    • eg har no min eigen teori om korleis det har gått føre seg
  2. (framstilling av) grunnsetningar, lover eller det som er regelbunde innanfor eit tankesystem, ein vitskap eller kunst;
    motsett praksis
    Døme
    • mekanisk teori;
    • sosialistisk teori
Artikkelside

soge

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt saga ‘utsegn, forteljing’; samanheng med seie

Tyding og bruk

  1. noko som blir fortalt;
    forteljing
    Døme
    • fortelje ei soge frå det verkelege livet
  2. norrøn, særleg islandsk, prosaforteljing med meir eller mindre historisk grunnlag;
  3. (vitskap om) kulturutviklinga for menneska eller ein avgrensa del av denne utviklinga;
    Døme
    • ein av dei fremste leiarane i soga

Faste uttrykk

  • vere ute av soga
    ikkje lenger vere aktuell;
    vere ferdig (3)
Artikkelside

seismikk

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk seismos ‘jordskjelv’

Tyding og bruk

  1. jordskjelvtilhøve
    Døme
    • seismikken på staden
  2. vitskap om jordskjelv og andre (naturlege eller kunstig framkalla) rørsler i jordskorpa
  3. metode til å kartleggje geologiske strukturar under sjøbotnen med å bruke lydbølgjer
    Døme
    • i oljeleitinga i havet bruker dei seismikk;
    • skyte seismikk – gjere seismiske målingar med kontrollerte eksplosjonar
Artikkelside
Side 1 av 17