Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
31 treff

Bokmålsordboka 6 oppslagsord

vene

substantiv hankjønn

Opphav

latin vena ‘blodåre’

Betydning og bruk

åre som fører blodet fra kroppen tilbake til hjertet;
jamfør arterie og pulsåre
Artikkelside

intravenøs

adjektiv

Opphav

fra latin , av intra- og vena ‘vene’

Betydning og bruk

som sprøytes inn i venene
Eksempel
  • få intravenøs næring
  • brukt som adverb
    • pasienten måtte få næring intravenøst
Artikkelside

lymfeåresystem

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

rørsystem som leder lymfe fra cellene til de store venene nær hjertet;
Artikkelside

lymfesystem

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

rørsystem som leder lymfe fra cellene til de store venene nær hjertet;
Artikkelside

venøs

adjektiv

Opphav

av vene

Betydning og bruk

som angår venene;
til forskjell fra arteriell
Eksempel
  • venøst blod
Artikkelside

blodåre

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

hver av de kanalene (arteriene, venene, kapillærene) som leder blodet i kroppen;
Artikkelside

Nynorskordboka 25 oppslagsord

ven 1, venn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vinr, samanheng med latin venus ‘venleik’; jamfør Venus romersk kjærleiksgudinne

Tyding og bruk

  1. person ein har godhug for;
    særs god kjenning
    Døme
    • barndomsven;
    • omgangsven;
    • ein god ven;
    • ha mange vener;
    • vere (ein) god ven med, til nokon;
    • møte slekt og vener;
    • bli, gjere seg, halde seg til vens med nokon;
    • bli vener igjen etter ei usemje;
    • skilje mellom ven og fiende
    • i tiltale:
      • god dag, gamle ven!
    • i tiltale, særleg til ektemake eller barn:
      • den går ikkje, venen min
  2. Døme
    • få seg ein ny ven
  3. særleg i religiøst mål: medlem i visse kristne trussamfunn
    Døme
  4. i litterært mål: elskar (3), dyrkar
    Døme
    • barneven;
    • bokven;
    • ein sann ven av gode historier
Artikkelside

vene

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

latin vena ‘blodåre’

Tyding og bruk

åre som fører blodet frå kroppen tilbake til hjartet;
jamfør arterie og pulsåre
Artikkelside

skiljast

verb

Opphav

av skilje (2

Tyding og bruk

  1. gå frå einannan;
    avslutte hopehav
    Døme
    • skiljast som gode vener
  2. løyse opp ekteskap;
    Døme
    • dei skilst etter ti års ekteskap

Faste uttrykk

  • skiljast med
    • bli skild frå
      • han skilst med venene
    • kvitte seg med
      • ho skilst med den gamle stolen
Artikkelside

sjeldan 2

adverb

Opphav

norrønt sjaldan

Tyding og bruk

  1. ikkje ofte;
    få gonger
    Døme
    • eg ser henne sjeldan;
    • dette skjer sjeldnare enn før;
    • dei skal treffe venene dei ser sjeldnast
  2. eineståande, uvanleg
    Døme
    • eit sjeldan vakkert barn;
    • sjeldan god mat

Faste uttrykk

  • sjeldan eller aldri
    så godt som aldri
Artikkelside

naud, nød

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt nauð(r)

Tyding og bruk

  1. vanskeleg situasjon;
    fare, krise
    Døme
    • vere i naud
  2. stor mangel;
    fattigdom, armod;
    skort
    Døme
    • lide naud;
    • yte bistand der nauda er størst
  3. tvingande grunn
    Døme
    • eg har ikkje naud til å gjere det

Faste uttrykk

  • ha inga naud
    ikkje vere nokon fare
    • det har inga naud
  • i nauda skal ein venene røyne
    sanne vener hjelper ein om ein får det vanskeleg
  • med naud og neppe
    knapt nok;
    berre så vidt
  • med nauda
    knapt nok;
    så vidt
  • naud lærer naken kvinne å spinne
    ein finn ei løysing når ein er i ein vanskeleg situasjon
  • når nauda er størst, er hjelpa nærmast
    når alt ser vanskeleg ut, kan det vere at ein får hjelp
  • til naud
    i naudsfall, i verste fall
  • vere i naud for
    mangle
    • vere i naud for arbeidsplassar
Artikkelside

farvatn

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå nederlandsk

Tyding og bruk

Døme
  • trongt farvatn;
  • fiske i fjerne farvatn;
  • farvatnet er klart

Faste uttrykk

  • ureint farvatn
    • sjøveg (1) med mange skjer
    • uoversiktleg og vanskeleg stode
      • økonomien var på veg inn i ureint farvatn
  • vere i farvatnet
    vere i nærleiken;
    vere i kjømda
    • venene våre er i farvatnet
Artikkelside

vitje

vitja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vitja

Tyding og bruk

  1. gjeste, besøkje
    Døme
    • vitje venene sine;
    • vitje hovudstaden
  2. sjå etter (fangstreiskap)
    Døme
    • vitje garna
Artikkelside

venøs

adjektiv

Opphav

av vene

Tyding og bruk

som gjeld venene;
til skilnad frå arteriell
Døme
  • venøst blod
Artikkelside

slarve

slarva

verb

Opphav

samanheng med slarke

Tyding og bruk

  1. arbeide vyrdlaust;
    Døme
    • slarve det frå seg
  2. fare med slarv (2, 2);
    Døme
    • slarve om naboen;
    • slarve på venene sine
Artikkelside

skåle 2

skåla

verb

Tyding og bruk

lyfte eit glas i eit selskap, seie skål (2 som ei helsing, lykkeynsking, heidring eller liknande
Døme
  • skåle for brureparet;
  • vi skåler med venene våre;
  • dei skålte i eitt køyr
Artikkelside
Side 1 av 3