Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
32 treff

Bokmålsordboka 9 oppslagsord

paparazzo

substantiv hankjønn

Uttale

paparatˊso

Opphav

fra italiensk etter navnet på en innpåsliten pressefotograf i filmen La Dolce Vita (1960) av Federico Fellini

Betydning og bruk

fotograf som forfølger kjente personer for å ta bilder av dem, særlig i private situasjoner;
Eksempel
  • paparazzoene trengte seg frem for å ta bilder
Artikkelside

zoo-

prefiks

Uttale

utt so-

Opphav

av gresk zoon ‘levende vesen, dyr’

Betydning og bruk

dyre-
Artikkelside

calypso

substantiv hankjønn

Uttale

kalypˊso

Opphav

fra engelsk

Betydning og bruk

sang- og musikkform fra Karibia, med synkopert rytme og ofte improvisert tekst
Artikkelside

a viso

adverb

Uttale

a viˊso

Opphav

fra italiensk; av latin ab ‘fra’ og visum ‘syn’

Betydning og bruk

i eldre handelsspråk: etter framvisning;
jamfør a vista
Artikkelside

schizofren

adjektiv

Uttale

sji(t)so- el. skitso-

Betydning og bruk

som lider av schizofreni
Artikkelside

chorizo

substantiv hankjønn

Uttale

tsjåriˊso

Opphav

fra spansk

Betydning og bruk

krydret pølse (1) av svinekjøtt med paprika og hvitløk
Artikkelside

so-me

substantiv ubøyelig

Opphav

etter engelsk SoMe, forkortelse for social media ‘sosiale medier’

Betydning og bruk

Eksempel
  • de er aktive i so-me;
  • sjekke so-me hele tiden
Artikkelside

ouzo

substantiv hankjønn

Uttale

oˊso

Opphav

fra gresk

Betydning og bruk

gresk fargeløst anisbrennevin som blir melkehvitt når en blander det med vann
Artikkelside

in extenso

adverb

Uttale

inn ekstenˊso

Opphav

fra latin , av in ‘i’ og extensus ‘utstrakt’

Betydning og bruk

i sin helhet;
Eksempel
  • talen ble gjengitt in extenso
Artikkelside

Nynorskordboka 23 oppslagsord

så 3, so 1

konjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei hovudsetning som uttrykkjer følgje, resultat eller konklusjon av det føregåande
Døme
  • han er bortreist, så han kan ikkje kome;
  • du er jo fødd her, så du kjenner vel alle?
  • det byrja å snø, så vi gjekk ikkje ut likevel

Faste uttrykk

  • så det så
    brukt for å seie at ein ikkje vil ha meir diskusjon
    • du kan ikkje bevise noko. Så det så!
Artikkelside

så 4, so 2

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer føremål eller intensjon;
    med det føremål at;
    Døme
    • han tek på seg varme klede så han ikkje skal fryse;
    • ho løfta han opp så han kunne klappe sebraen
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer følgje, resultat eller konklusjon av det føregåande;
    med det resultatet at;
    Døme
    • ver varsam så du ikkje slår deg
Artikkelside

så 5, so 3

adverb

Opphav

norrønt svá

Tyding og bruk

  1. brukt om hending eller handling som skjer like etter eller på eit (litt) seinare tidspunkt;
    Døme
    • først stod dei opp, så åt dei frukost;
    • han tok på seg jakke, så skjerf, så hue og vottar;
    • først Berlin, så til Paris;
    • da han kom inn, så ringte telefonen;
    • så ein dag dukka dei opp;
    • så var det det eine, så var det det andre
  2. som ei følgje eller konsekvens av det som kjem før;
    Døme
    • han drog, så var det berre ho igjen;
    • hadde eg pengar, så skulle eg kjøpe ein ny båt;
    • kom hit, så skal du sjå;
    • viss du kjem, så skal eg lage rommet klart til deg;
    • når du ikkje vil, så må du;
    • så er den saka avgjord
  3. i grad eller omfang som det blir nemnd eller går fram av samanhengen
    Døme
    • dobbelt så stor som dei andre;
    • så fager og ung han er;
    • nei, så hyggjeleg å sjå dykk;
    • det er ikkje så sikkert;
    • dobbelt så stor;
    • vi treffest ikkje så ofte;
    • han er så redd;
    • ikkje så verst;
    • det er ikkje så nøye;
    • ha det så godt;
    • så lenge du vart
  4. i større grad enn venta
    Døme
    • så dum du er;
    • au, det svir så!
    • kjolen er så stor at ho druknar i han;
    • kvar har du vært så lenge?
  5. på den eller den måten;
    Døme
    • så skal du gjere;
    • vegen er ikkje så at ein kan køyre;
    • dei seier så;
    • det er ikkje så at vi kan tvinge fram eit møte no
  6. i tillegg;
    Døme
    • grønsaker er godt, og så er det sunt;
    • han er den høgaste i klassa, men så er han jo eldst
  7. som refererer til noko tidlegare;
    dette, slik
    Døme
    • var det så du sa?
    • dei seier så;
    • det er så si sak;
    • i så fall;
    • i så måte;
    • i så tilfelle
  8. brukt i utrop for understreke det som kjem etter
    Døme
    • så, du visste ikkje det?
    • så, det er her de sit?
  9. brukt i utrop for å slå fast at noko er ferdig, avslutta eller liknande;
    Døme
    • så, da var vi ferdige for i dag

Faste uttrykk

  • om så er
    viss det no er slik (som nett nemnd)
    • eg kan gjerne arbeide heile natta, om så er
  • så der
    ikkje særleg bra;
    så som så
    • eksamen gjekk så der
  • så lenge
    • inntil vidare;
      førebels
      • eg går ut og ventar så lenge
    • brukt som skilshelsing når ein snart møtast att
      • ha det bra så lenge!
  • så som så
    ikkje særleg bra
    • eksamen gjekk så som så
  • så visst
    utan tvil;
    visseleg
    • han er så visst ingen svindlar;
    • så visst eg vil ta ein kaffi
  • så, så
    brukt for å roe ned eller trøyste
    • så, så, det ordnar seg snart
Artikkelside

så som så

Tyding og bruk

ikkje særleg bra;
Sjå: so
Døme
  • eksamen gjekk så som så
Artikkelside

om så er

Tyding og bruk

viss det no er slik (som nett nemnd);
Sjå: so
Døme
  • eg kan gjerne arbeide heile natta, om så er
Artikkelside

zoome

zooma

verb

Uttale

soˋme

Opphav

engelsk zoom ‘summe’, lydhermande ord

Tyding og bruk

stille objektet i fokus ved å bruke zoomlinse
Artikkelside

paparazzo

substantiv hankjønn

Uttale

paparatˊso

Opphav

frå italiensk etter namnet på ein innpåsliten pressefotograf i filmen La Dolce Vita (1960) av Federico Fellini

Tyding og bruk

fotograf som forfølgjer kjende personar for å ta bilete av dei, særleg i private situasjonar;
Døme
  • paparazzoen låg i buskane og venta på dei kongelege
Artikkelside

så lenge 2, so lenge 2

adverb

Opphav

av så (5 og lenge (2 eigenleg ‘så lang tid som det er naudsynt’

Tyding og bruk

Døme
  • gå ut so lenge
  • i helsing når ein snart møtest att:
    • ha det so lenge
Artikkelside

zoo

substantiv hankjønn

Uttale

so

Opphav

jamfør zoologisk

Tyding og bruk

kortform av zoologisk hage
Døme
  • Londons zoo
Artikkelside

zodiak

substantiv hankjønn

Uttale

soˊdiak

Opphav

latin zodiacus; frå gresk zodiakos (kyklos) ‘dyrisk (krins)’, av zodion, diminutiv av zoon ‘levande skapnad, dyr’

Tyding og bruk

mest i bunden form: Dyrekrinsen
Artikkelside
Side 1 av 3