Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
54 результатів

Словник букмола 1 oppslagsord

antenne 1

іменник жіночий або чоловічий

Вимова

antenˋne

Походження

fra latin ‘rå (på skip)'

Значення та вживання

  1. ledning eller system av ledninger som en bruker til å sende ut eller ta imot elektromagnetiske bølger med
    Приклад
    • stille antennen på radioen
  3. i overført betydning, mest i flertall: evne til å oppfatte og tolke situasjoner
    Приклад
    • ha gode antenner for nye trender

Фіксовані вирази

  • ha antennene ute
    være observant
    • verneombudene må ha antennene ute
  • sosiale antenner
    følsomhet for hva andre mennesker føler og tenker
    • ha sosiale antenner;
    • en nerd uten sosiale antenner
Сторінка статті

Словник нюношка 53 oppslagsord

anten, enten

сурядний сполучник

Походження

norrønt annat tveggja ‘det eine av to’

Фіксовані вирази

  • anten … eller …
    • brukt for å uttrykkje at berre eitt av alternativa gjeld eller er moglege
      • anten du eller eg må dra
    • brukt for å innleie vilkårssetningar og indirekte spørjesetningar
      • anten du kjem eller går, er det ingen som ser det;
      • ho visste ikkje anten han kom eller ikkje
    • brukt etter nekting: verken (2
      • dei var ikkje heime anten faren eller mora
Сторінка статті

skjegglaus

прикметник

Походження

norrønt skegglauss

Значення та вживання

som ikkje har skjegg, anten fordi ein er barbert eller av naturlege årsaker
Приклад
  • ein skjegglaus gut;
  • eg har ikkje sett far skjegglaus før
Сторінка статті

pisk 1

іменник чоловічий

Походження

gjennom lågtysk; frå slavisk

Значення та вживання

  1. reiskap med ei reim festa i den eine enden til å slå med;
    Приклад
    • få smake pisken
  2. hårflette
    Приклад
    • parykk med pisk

Фіксовані вирази

  • pisk eller gulrot
    anten tvang eller lokkemiddel
    • skal dei bruke pisk eller gulrot for å sikre at planen held?
  • pisk og gulrot
    både tvang og lokkemiddel
    • det blir ivra for kommunesamanslåingar med både pisk og gulrot
  • under pisken
    hersa med;
    kua
Сторінка статті

korkje

сурядний сполучник

Походження

eigenleg n av korgje

Значення та вживання

ingen, inkje av to; jamfør anten;
  1. for å uttrykkje at ei nekting gjeld begge (alle) ledda
    Приклад
    • korkje fugl eller fisk
  2. for å syne at ei nekting framanfor gjeld begge (alle) ledda som følgjer
    Приклад
    • dei var ikkje heime, korkje mora eller faren
Сторінка статті

kjønn

іменник середній

Походження

norrønt kyn, påverka av latin sexus; i tydinga ‘grammatisk kjønn’ etter latin genus

Значення та вживання

  1. sum av fysiologiske eigenskapar hos individ som produserer same slag kjønnsceller
    Приклад
    • kva kjønn har barnet?
  2. gruppe av individ eller organismar som anten har hankjønns- eller hokjønnseigenskapar
    Приклад
    • arbeide for likestilling mellom kjønna;
    • koret har songarar av begge kjønn;
    • eg kjenner meg ikkje heilt heime i verken det eine eller det andre kjønnet
  3. Приклад
    • vise fram kjønnet sitt
  4. i språkvitskap: kvar av to eller tre klasser som substantiva, adjektiva og ein del av pronomena er delte inn i;
    Приклад
    • grammatisk kjønn;
    • kva kjønn har dette substantivet?

Фіксовані вирази

  • biologisk kjønn
    genetisk og/eller anatomisk kjønn
  • det sterke kjønn
    utdatert nemning for menn
  • det svake kjønn
    utdatert nemning for kvinner
  • eit tredje kjønn
    eit kjønn som ikkje er mann eller kvinne
  • juridisk kjønn
    kjønn slik det er offisielt registrert i samfunnet
    • Stortinget har vedteke ei lov om endring av juridisk kjønn
  • sosialt kjønn
    kjønn som andre opplever at ein høyrer til, og som ein blir sosialisert inn i
Сторінка статті

hin

детермінатив демонстративний

Походження

norrønt hinn

Значення та вживання

  1. den andre (av to);
    i fleirtal: dei andre (av fleire)
    Приклад
    • hin foten;
    • på hi sida;
    • dei hine folka
  2. i tidsnemningar: den førre, den nærmast føregåande
    Приклад
    • eg fekk ei melding frå han hin dagen;
    • tysdag i hi veka

Фіксовані вирази

  • denne eller hin
    ein eller annan;
    jamfør dette eller hitt
    • dette kan bli utnytta av denne eller hin
  • denne og hin
    både den eine og den andre;
    jamfør dette og hitt
    • ho let oss få høyre kva denne og hin har sagt om saka
  • dette eller hitt
    anten dette eller noko anna;
    jamfør denne eller hin
    • vi skal ikkje gå i detalj om dette eller hitt
  • dette og hitt
    både det eine og det andre;
    litt av kvart;
    jamfør denne og hin
    • sladderen gjekk om dette og hitt
  • eitt og hitt
    mangt eit
Сторінка статті

heng 1

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. det å henge
  2. (lett) sjukdom, farang

Фіксовані вирази

  • anten på heng eller spreng
    anten altfor mykje el. for lite (til dømes av tempo), ikkje måtehald
Сторінка статті

gulrot

іменник жіночий

Походження

jamfør rot (1

Значення та вживання

  1. toårig skjermplante med kantete, stivhåra stengel og findelte blad;
    Daucus carota
    Приклад
    • dyrke gulrot;
    • dyrke gulrøter
  2. raudgul, etande rot av gulrot (1) brukt til mat
    Приклад
    • rivne gulrøter;
    • kokte gulrøter
  3. i overført tyding: lokkemiddel;
    Приклад
    • ho lokka med ei økonomisk gulrot;
    • tysklandsturen er ei klar gulrot for å velje tysk

Фіксовані вирази

  • pisk eller gulrot
    anten tvang eller lokkemiddel
    • skal dei bruke pisk eller gulrot for å sikre at planen held?
  • pisk og gulrot
    både tvang og lokkemiddel
    • det blir ivra for kommunesamanslåingar med både pisk og gulrot
Сторінка статті

glad 2

прикметник

Походження

norrønt glaðr ‘skinande blank, lys, venleg, glad’

Значення та вживання

  1. fylt av glede;
    i godlag, munter, tilfreds
    Приклад
    • vere glad og tilfreds;
    • bli glad for noko;
    • ikkje ha ein glad dag meir;
    • eg er glad det er over;
    • eg er like glad anten det går slik eller slik;
    • glade røyster;
    • ikkje sjå glad ut;
    • eg er glad for at …
  2. som kvikkar opp
    Приклад
    • glade fargar

Фіксовані вирази

  • det glade vanvit
    noko som er fullstendig ufornuftig
  • ein glad laks
    ein munter og lettliva person
  • leve herrens glade dagar
    vere sorglaust oppteken med fest og moro
  • vere glad i
    setje pris på, like godt, halde av, halde kjær
  • vere glad til
    måtte seie seg tilfreds
Сторінка статті

eller

сурядний сполучник

Походження

norrønt ella(r), elliga(r), opphavleg ‘av annan skapnad, på annan måte’

Значення та вживання

jamstillande og disjunktiv konjunksjon
  1. brukt til å jamstille to ledd som står for motsette alternativ
    Приклад
    • liv eller død;
    • no eller aldri;
    • ver still, eller så ...!
  2. brukt til å jamstille to eller fleire ledd som står for nokså likeverdige alternativ
    Приклад
    • lite eller ingenting;
    • to eller tre;
    • eitt kilo eller så;
    • to el. fleire;
    • ein eller annan – einkvan; jamfør ein (1, 2);
    • eller liknande – jamfør liknande
  3. brukt til å binde saman to ledd som tyder det same
    Приклад
    • 1 dollar, eller 7 kr;
    • Oslo, eller Kristiania som byen da heitte

Фіксовані вирази

  • anten - eller
    dobbel konjunksjon som viser at det må veljast mellom to
    • anten du eller eg må dra
  • eller anna
    brukt for å peike på uspesifisert alternativ
    • køyra bil, ta buss, eller anna
  • før eller sidan
    om noko som verkar uunngåeleg: på eit eller anna tidspunkt
  • korkje … eller …
    brukt til å uttrykkje at ingen av dei nemnde alternativa gjeld eller er moglege;
    verken … eller …
    • ho korkje åt eller drakk;
    • korkje du eller eg skal dra;
    • dei var ikkje heime, korkje mora eller faren
  • verken … eller …
    brukt til å uttrykkje at ingen av dei nemnde alternativa gjeld eller er moglege;
    korkje … eller …
    • han er verken forvirra eller galen;
    • ho ville verken sjå eller høyre meir;
    • dei fekk ikkje eige verken land eller hus
Сторінка статті