Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 64 oppslagsord

gaglemyr

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. myr der gjæser rugar
  2. svær søkkjemyr som ein etter eldre tru lyt passere på vegen til dødsriket
Artikkelside

heil 1

adjektiv

Opphav

norrønt heill

Tyding og bruk

  1. ikkje sund;
    uskadd, i stand
    Døme
    • buksa er heil;
    • egget er like heilt;
    • vindauga er heile
  2. av same materialet;
    ublanda, usamansett
    Døme
    • heil ull
  3. i full storleik;
    udelt, uredusert, fullstendig
    Døme
    • eit heilt brød;
    • heile året;
    • i heile dag;
    • heile verda;
    • elevar frå heile byen;
    • få heile arven;
    • eg har vondt i heile kroppen;
    • han har det heile og fulle ansvaret for krisa
    • brukt som substantiv
      • to halve er ein heil
  4. svær, stor, dugeleg
    Døme
    • ei heil mengd;
    • heile flokkar med elg
  5. ikkje mindre enn
    Døme
    • heimturen tok heile 15 timar
  6. brukt som adverb: fullt ut, fullstendig, aldeles
    Døme
    • det er heilt sikkert;
    • eg er heilt utsliten;
    • dette er heilt etter min smak;
    • temperaturen var heilt nede i –39 °C

Faste uttrykk

  • det heile
    alt i hop
    • ha overoppsyn med det heile
  • ein heil del
    nokså mykje eller mange
  • fullt og heilt
    fullstendig, aldeles;
    fullt ut
    • stille seg fullt og heilt bak leiaren
  • heil ved
  • heil vegg
    vegg utan dør eller vindauge
  • heile greia
    alt i hop
    • eg vart trøytt av heile greia
  • heile tal
    tal som ikkje er brøkar
  • heile tida
    støtt og stadig;
    alltid
  • heilt gjennom
    fullt ut, fullt og heilt
    • han var heilt gjennom lygnaktig
  • heilt ut
    fullt ut, fullt og heilt
    • teateret er heilt ut finansiert av staten
  • i det heile teke
    • på mange måtar;
      stort sett;
      i det store og heile
      • eg er i det heile teke litt forundra over denne avgjerda
    • i nektande uttrykk: på nokon måte
      • eg angrar ikkje i det heile teke
  • i det store og heile
    alt i alt, stort sett, jamt over
Artikkelside

himlande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein himlande storm;
    • eit himlande hav
  2. som himlar
    Døme
    • himlande auge
  3. brukt som adverb: svært
    Døme
    • himlande høgt;
    • han vart himlande galen
Artikkelside

førkje

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med fork , opphavleg med tyding ‘svær jente’

Tyding og bruk

(nedsetjande nemning for) jente eller kvinne
Artikkelside

gruseleg

adjektiv

Opphav

samanheng med grus (2 og grøsse

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit gruseleg syn
  2. Døme
    • ei gruseleg kjempe
    • brukt som adverb
      • gruseleg sterk
Artikkelside

gap 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gap

Tyding og bruk

  1. open (stor) munn
    Døme
    • sjå rett inn i gapet på dyret
  2. brei eller djup opning;
    svær kløft
    Døme
    • gapet mellom fjella
  3. stort skilje eller stor avstand mellom to partar eller tilhøve;
    Døme
    • gapet mellom fattige og rike aukar;
    • gapet mellom inntekter og utgifter
  4. Døme
    • fare med gap;
    • gjere noko på gap

Faste uttrykk

  • på vidt gap
    heilt open;
    vidopen
    • setje døra på vidt gap;
    • med kjeften på vidt gap
Artikkelside

gampediger

adjektiv

Tyding og bruk

stor, svær
Døme
  • ein gampediger kar
Artikkelside

gamp

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med gimpe (2 ‘vri på overkroppen’, opphavleg ‘den humpande’

Tyding og bruk

  1. (grovbygd) arbeidshest (1)
    Døme
    • gamle, rolege gampar;
    • det lukta gamp i stallen
  2. svær kar
Artikkelside

toppmålt

adjektiv

Tyding og bruk

om holmål: full med haug, topp på
  • i overført tyding: svær, mykje
    • ein toppmålt idiot
Artikkelside

uvyrdsleg, uvørdsleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje vørdsleg;
    uvørden (særleg tyding 1)
  2. Døme
    • uvyrdslege mengder
Artikkelside
Side 2 av 7