Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 347 oppslagsord

dansk 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av dansk (2

Tyding og bruk

språk i den austnordiske språkfamilien hovudsakleg brukt i Danmark
Døme
  • setje om til dansk;
  • snakke dansk
  • brukt i nøytrum:
    • snakke eit godt dansk
Artikkelside

dansk 2

adjektiv

Opphav

norrønt danskr

Tyding og bruk

som gjeld Danmark og danskar (1
Døme
  • det danske språket;
  • vere dansk;
  • ete dansk rugbrød
Artikkelside

danske 2

danska

verb

Opphav

av dansk (2

Tyding og bruk

tale (meir likt) dansk eller bokmål;
Artikkelside

sidensvans

substantiv hankjønn

Opphav

etter tysk Seidenschwanz ‘silkehale’; av eldre dansk (og svensk) siden ‘silke’

Tyding og bruk

sporvefugl med staseleg fjørkledning;
Bombycilla garrulus
Artikkelside

lukke 3

lukka

verb

Opphav

frå dansk; jamfør norrønt lykja og norrønt lúka

Tyding og bruk

  1. late att;
    ha att;
    motsett opne (1)
    Døme
    • lukke att vindauget;
    • kan du lukke døra etter deg?
    • han lukka pc-en for dagen
  2. Døme
    • dei fleste butikkane i senteret lukkar klokka 18
  3. brukt som adjektiv: stengt
    Døme
    • eit lukka vindauge;
    • saka vart drøfta i eit lukka møte;
    • han er ein heller lukka person;
    • ho er medlem i ei lukka foreining

Faste uttrykk

  • for lukka dører
    utan tilgjenge for publikum
    • møtet gjekk for lukka dører
  • lukka andlet
    andlet som ikkje røper noko;
    mørkt eller uttrykkslaust andlet
  • lukka avdeling
    del av til dømes fengsel eller psykiatrisk sjukehus der dørene er låste, slik at bebuarane ikkje kan gå ut utan tilsyn
  • lukka bil
    bil med fast tak;
    til skilnad frå kabriolet (1)
  • lukka land
    • land ein ikkje fritt kan reise til
    • fagområde ein ikkje skjøner
      • moderne målarkunst er eit lukka land for meg
  • lukka studium
    studium med avgrensa opptak
  • lukke auga for
    låst som ein ikkje ser eller ansar (noko);
    late att auga for
    • lukke auga for problema
  • lukke munnen på
    få til å teie
    • resultata lukka munnen på kritikarane
  • lukke opp
    late opp;
    opne
    • lukke opp grinda
  • lukke øyra for
    låst som ein ikkje høyrer eller legg merke til noko
    • dei lukka øyra for alle åtvaringar
Artikkelside

pårørande

substantiv hankjønn

Opphav

av eldre dansk pårøre ‘vere i slekt med’

Tyding og bruk

nær slektning eller familiemedlem;
person som står ein nær
Døme
  • dei pårørande fekk straks melding om ulykka;
  • kven er næraste pårørande?
Artikkelside

rabalder

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå dansk

Tyding og bruk

leven, oppstyr, spetakkel (1);
bråk, sjau (2)
Døme
  • det var eit stort rabalder frå kjøkenet;
  • det politiske rabalderet mellom nabostatane
Artikkelside

samproduksjon

substantiv hankjønn

Opphav

etter engelsk coproduction; jamfør sam-

Tyding og bruk

produksjon der to eller fleire partar går saman
Døme
  • programmet var ein samproduksjon mellom dansk, norsk og svensk fjernsyn
Artikkelside

saktmodig

adjektiv

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk

Tyding og bruk

fredeleg, stillferdig
Døme
  • han er ein saktmodig mann;
  • ho er saktmodig og snill
  • brukt som adverb:
    • nokre kyr rautar saktmodig
Artikkelside

saktmod

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk

Tyding og bruk

det å vere saktmodig
Døme
  • han er eit godt døme på saktmod
Artikkelside
Side 1 av 35