Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
371 treff
Bokmålsordboka
174
oppslagsord
hindre
verb
Vis bøyning
Opphav
norrønt
hindra
Betydning og bruk
være i veien for
;
stenge
Eksempel
gjerdet
hindret
dyra i å dra til skogs
;
høye boligblokker
hindrer
utsikten
hefte, sinke
Eksempel
uvær og snøfall
hindret
arbeidet
;
jeg kunne ikke
hindre
henne fra å gå
avverge
,
forhindre
Eksempel
vi må
hindre
en ny krig
;
han greide å
hindre
at skuta gikk på grunn
Artikkelside
hinder
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Opphav
norrønt
hindr
Betydning og bruk
det å hindre
Eksempel
være til
hinder
for
;
det er ingenting til
hinder
for at du kan reise
noe som hindrer
Eksempel
ikke noe
hinder
er uoverstigelig for henne
i hesteveddeløp, friidrett: oppbygd hindring
Eksempel
passere det siste
hinderet
i fin stil
;
3000 m
hinder
Artikkelside
holde
verb
Vis bøyning
Opphav
norrønt
halda
Betydning og bruk
ha tak i
eller
grep rundt
Eksempel
holde
kjæresten i hånden
;
han
holdt
barnet i armene
;
hold i denne planken for meg
;
hold fast!
holde seg fast i rekkverket
få noe eller noen til å bli på en viss plass
;
ha fysisk makt over
;
hindre i å utfolde seg fritt
Eksempel
holde
hesten
;
tre politifolk holdt arrestanten
;
de
holdt
ham tilbake
;
holde
barna inne på grunn av forkjølelse
;
holde
troppene samlet
;
holde
noe innenfor rimelige grenser
;
de prøvde å
holde
henne fra å begynne å røyke
;
holde
seg borte fra alkohol
;
hun blir ofte holdt utenfor fellesskapet
;
holde
pusten
;
han
holdt
gråten tilbake
;
holde
nervene i sjakk
;
vi må prøve å holde ugresset nede
;
hold
munn!
la innta en bestemt stilling
;
ha i en viss stilling
;
løfte
(
2
II)
Eksempel
tre bjelker
holder
taket
;
holde
fram hånden
;
holde
arket opp mot lyset
;
holde
hendene på ryggen
;
holde
seg for ørene
;
holde
seg flytende
være på et bestemt sted
;
ikke vike av fra eller komme ut av
;
bevege seg eller styre i en bestemt retning
Eksempel
holde
seg hjemme
;
holde
senga
;
holde
seg i bakgrunnen
;
holde
seg langs land
;
holde
til høyre for den høyeste toppen
;
holde
retningen
;
holde takten
;
hun
holder
til i Paris
;
de
holder
følge med meg
bevare i samme tilstand eller stilling
;
fremdeles ha, ikke miste
;
være uforandret
;
forsvare
,
hevde
(3)
Eksempel
fienden greide å
holde
byen
;
holde
stillingen
;
holde
varmen
;
vi skal nok holde liv i ham
;
holde
seg på beina
;
holde
seg i form
;
de gode tidene holdt seg
;
melka
holder
seg dårlig i varmen
;
holde
ved like
;
holde
humøret oppe
rette seg etter
;
stå ved
;
oppfylle
Eksempel
holde
fartsgrensen
;
holde
seg til loven
;
holde
det en lover
;
de holdt ord
ha eller nå opp i
Eksempel
vannet
holder
19 °C
;
konjakken
holder
40 % alkohol
;
holde
mål
tåle uten å gå i stykker eller gi etter
;
stå imot trykk og påkjenning
Eksempel
det var rart at redskapen holdt
;
isen holdt ikke
;
budsjettet
holder
ikke
ha i tjeneste eller til rådighet
;
eie
(
2
II
, 1)
Eksempel
holde
hushjelp
;
holde
hest
abonnere på
Eksempel
holde
en avis
drive på med
;
utføre
Eksempel
de holder konsert på fredag
;
holde
andakt
;
holde vakt
;
kan du holde utkikk etter dem?
hold dem under oppsyn!
holde
orden på rommet
;
holde
fred
;
holde
rede på noe
;
holde
åpent hus på 50-årsdagen
;
holde
leven
regne for
;
anse
(
2
II)
Eksempel
holde
seg for god til noe
;
jeg
holder
deg for å være en dyktig kar
;
det
holder
jeg for lite trolig
Faste uttrykk
holde an
stoppe
holde av
være glad i
;
sette pris på
jeg holder av ham
reservere
vi har holdt av fem billetter
holde fast ved
være tro mot
holde fra hverandre
holde atskilt
;
skjelne mellom flere
det er umulig å holde alle elevene fra hverandre
holde fram
fortsette
hevde
(2)
holde hardt
være vanskelig
;
lykkes bare så vidt
det skal holde hardt å bli ferdig før fristen
holde igjen
hindre en bevegelse framover
;
bremse en utvikling
regjeringen tar ansvar for å holde igjen på pengebruken
ikke slippe fra seg
holde igjen løsningen til siste kapittel i boka
;
pakken ble holdt igjen i tollen
holde inne med
stanse talestrømmen
;
tie
hun holdt inne med hva hun egentlig mente
holde med
være tilhenger av
;
være enig med
holde med Brann
holde noen med noe
forsyne
;
forsørge
det koster å holde barna med klær og utstyr
;
de holder seg med mat selv
;
kan du holde meg med selskap?
holde opp
slutte
det har holdt opp å regne
holde på med
være opptatt med
;
være i gang med
hun holdt på med mobilen hele dagen
;
jeg holder på med å lage middag
;
hva holder du på med?
holde på
ikke gi seg
;
fortsette med
de får nå bare holde på
være i ferd med
en pasient holdt på å dø
ikke ville gi slipp på
;
ta vare på
de holder på standpunktet sitt
;
de holder på arbeidsfolkene sine
satse
(1)
holde på feil hest
holde sammen
støtte og hjelpe hverandre
;
vise samhold
holde seg godt
se ungdommelig ut
holde seg inne med
sørge for å være god venn med
det er best å holde seg inne med sjefen
holde seg til
ty til
;
stole på
;
ikke vike fra
de holder seg til hverandre
;
hun holdt seg til Arbeiderpartiet
;
holde seg til fakta i saken
holde unna for
holde på avstand
;
stå imot
hun holdt unna for konkurrenten på oppløpssiden
holde unna
legge for seg selv
;
legge til side
;
holde tilbake
;
ikke regne med
holde ut
tåle eller orke
;
ikke gi tapt
situasjonen er ikke til å holde ut
Artikkelside
holde ved like
Betydning og bruk
Se:
lik
holde i god stand ved å reparere skader, utbedre slitasje
og lignende
;
hindre forfall
Eksempel
holde boligen ved like
sikre at noe fortsatt eksisterer
;
opprettholde
Eksempel
holde kontakten ved like
;
de holdt tradisjonen ved like
;
jeg prøver å holde franskkunnskapene
ved like
Artikkelside
lik
3
III
adjektiv
Vis bøyning
Opphav
norrønt
líkr
, opprinnelig ‘som har samme form’
Betydning og bruk
som minner om
eller
ligner på noen andre
eller
noe annet
;
ensartet
Eksempel
like
barn leker best
;
hun er
lik
faren sin
;
han er svært
lik
seg på bildet
som stemmer helt overens
;
identisk med
Eksempel
en nautisk mil er
lik
1852 m
;
formuen min er
lik
null
;
alle er
like
for loven
;
lik
lønn for
likt
arbeid
brukt som
adverb
dele
likt
særlig
i
komparativ
og
superlativ
:
bra
(1)
, dugende, god
Eksempel
hun tok den
likeste
hun fant
;
kameraten var ikke stort
likere
Faste uttrykk
holde ved like
holde i god stand ved å reparere skader, utbedre slitasje
og lignende
;
hindre forfall
holde boligen ved like
sikre at noe fortsatt eksisterer
;
opprettholde
holde kontakten ved like
;
de holdt tradisjonen ved like
;
jeg prøver å holde franskkunnskapene
ved like
likt og ulikt
litt av hvert
;
viktig og uviktig
vi pratet om likt og ulikt
var det likt seg
brukt for å si at noe er utenkelig
;
aldri i verden, på ingen måte
nei, var det likt seg!
være seg selv lik
ikke ha forandret seg
du er nå deg selv lik
Artikkelside
makt
substantiv
hankjønn eller hunkjønn
Vis bøyning
Opphav
norrønt
makt
,
fra
lavtysk
;
beslektet
med
måtte
Betydning og bruk
det å kunne bestemme over andre eller kunne styre en utvikling
;
sterk innflytelse
;
herredømme
(2)
,
myndighet
(1)
,
autoritet
(1)
Eksempel
kunnskap er
makt
;
jeg vil gjøre alt som står i min makt for å gjennomføre endringene
;
det står ikke i min
makt
å hindre det
;
vanens
makt
;
makt
korrumperer
;
komme til
makten
;
ha
makten
i landet
;
sitte med
makten
stat eller institusjon som har
makt
(1)
Eksempel
en nøytral
makt
;
gå i tjeneste hos en fremmed
makt
som etterledd i ord som
statsmakt
stormakt
styresmakt
supermakt
kraft, styrke
Eksempel
ta i av all
makt
;
bruke makt for å åpne døra
vold, tvang
Eksempel
bruke
makt
for å oppnå noe
;
rå
makt
stridskrefter
som etterledd i ord som
krigsmakt
våpenmakt
overnaturlig vesen
Eksempel
himmelske
makter
;
gode og onde
makter
Faste uttrykk
få/ha noen i sin makt
få eller ha råderett over noe eller noen
hun har språket i sin makt
;
kongen hadde bøndene i sin makt
ha ordet i sin makt
være god til å uttrykke seg
maktens korridorer
sted der noen samles og blir enige om hvordan de skal gå fram i behandlingen av politiske saker
maktens korridorer på Stortinget
sette makt bak noe
tvinge fram noe
være villig til å sette makt bak kravene
stå ved makt
være gyldig
Artikkelside
renning
1
I
substantiv
hankjønn eller hunkjønn
Vis bøyning
Opphav
av
renne
(
2
II)
Betydning og bruk
det å renne
Eksempel
hindre renning og sig av maling
Artikkelside
redning
substantiv
hankjønn eller hunkjønn
Vis bøyning
Opphav
av
redde
Betydning og bruk
det å redde eller bli reddet
;
berging
(1)
Eksempel
redning
fra døden
i ballspill: det å hindre at ballen kommer i mål
Eksempel
målvakten presterte en fin redning
Artikkelside
redde
verb
Vis bøyning
Opphav
fra
lavtysk
Betydning og bruk
bringe i sikkerhet
;
berge
Eksempel
redde noen fra å drukne
;
redde
noe fra glemsel
i ballspill: hindre at ballen går i mål
Eksempel
målvakten reddet skuddet
Artikkelside
reaksjon
substantiv
hankjønn
Vis bøyning
Opphav
av
reagere
Betydning og bruk
utslag, handling
eller
forandring som en påvirkning eller henvendelse framkaller
Eksempel
framkalle negative reaksjoner
;
få kraftige reaksjoner på prisøkningen
;
reaksjonen
på talen var sterk
;
budsjettet skapte sterke reaksjoner
;
da det hele var over, meldte
reaksjonen
seg
politisk retning som går ut på å hindre reformer og gjenopprette gamle tilstander
;
bakstrev
retning eller bevegelse som opponerer mot en herskende retning
Eksempel
nyromantikken var en
reaksjon
mot realismen
i medisin: forandring framkalt av ytre påvirkning
Eksempel
få en allergisk reaksjon
i fysikk
: tilbakevirkende kraft
;
motkraft
(1)
kjemisk prosess,
for eksempel
at stoffer spaltes
eller
danner nye forbindelser
i biologi
: bevegelse
eller lignende
som blir framkalt av en ytre påvirkning
Eksempel
refleks er en automatisk
reaksjon
Artikkelside
Nynorskordboka
197
oppslagsord
hindre
hindra
verb
Vis bøying
Opphav
norrønt
hindra
Tyding og bruk
vere i vegen for
;
stengje
;
stogge
Døme
eit høgt piggtrådgjerde hindra dei i å kome vidare
;
høge bustadblokker hindrar utsikta
hefte, seinke
Døme
dårleg vêr hindra arbeidet
;
hindre trafikken
avverje
,
førebyggje
Døme
hindre krig
;
ho greidde ikkje å hindre henne frå å gjere det
;
han greidde å hindre at skipet gjekk på grunn
Artikkelside
halde
halda
verb
Vis bøying
Opphav
norrønt
halda
Tyding og bruk
ha tak i eller grep rundt
Døme
halde eit barn
;
halde noko i handa
;
ho held i blyanten
;
fuglen heldt noko i nebbet
;
halde seg fast i rekkverket
få noko eller nokon til å bli på ein viss stad
;
ha fysisk makt over
;
hindre i å utfalde seg fritt
Døme
halde hesten
;
halde nokon i fengsel
;
han heldt dei på avstand
;
det var ikkje mogleg å halde han heime
;
eg held meg frå å kommentere saka
;
halde seg i skinnet
;
halde pusten
;
ho heldt gråten tilbake
;
vi må prøve å halde smitten nede
;
hald kjeft!
la kome i ei viss stilling
;
ha i ei viss stilling
;
lyfte
Døme
halde fram handa
;
halde arket opp mot lyset
;
halde hendene på ryggen
;
halde hendene for auga
;
halde seg oppe
vere på ein bestemd stad
;
ikkje vike av frå eller kome ut av
;
røre seg eller styre i ei viss lei
Døme
halde til utanfor sentrum
;
halde seg heime
;
halde kursen
;
halde leia
;
halde farten
;
halde takta
;
halde noko i gang
;
halde seg på vegen
;
halde fram som ein stemner
;
ho er sjuk og har halde senga i fleire dagar
;
eg held meg helst i bakgrunnen
;
dei heldt følgje med meg nesten til mål
syte for at noko blir verande i same tilstand eller stilling
;
framleis ha, ikkje miste
;
vare ved uendra
;
forsvare
,
hevde
(
1
I)
Døme
halde stillinga
;
halde stand
;
halde ei festning
;
halde varmen
;
halde fargen etter mange vask
;
halde seg i form
;
prisane held seg
;
mjølka heldt seg lenge
;
dei prøvde å halde liv i han
;
dei heldt stemninga oppe
rette seg etter
;
stå ved
;
oppfylle
Døme
halde ord
;
halde lova
;
halde ein lovnad
ha eller nå opp i
Døme
vatnet held over 20 °C
;
vinen heldt ca. 10 % alkohol
;
halde mål
tole utan å gå sund eller gje etter
;
stå imot trykk og påkjenning
Døme
varene var tunge, men posen heldt
;
skruen held ikkje
;
sjekk om isen held
;
overslaget heldt ikkje
ha i teneste eller til rådvelde
;
eige
(
2
II
, 1)
Døme
halde vaskehjelp
;
halde høns
abonnere på
Døme
halde ei avis
drive på med
;
utføre
(
2
II)
Døme
halde kurs i teikning og måling
;
halde styr på papira
;
halde kontroll på elevane
;
halde orden
;
halde fred
;
halde fest
;
dei heldt messe kvar søndag
;
koret skal snart halde konsert
;
kan du halde vakt i natt?
skal du halde tale i bryllaupet?
slutt med å halde slikt leven!
rekne for
;
sjå på som
Døme
halde seg for god til noko
;
halde noko for eit mirakel
;
halde noko for sant
;
eg held han for å vere svært påliteleg
Faste uttrykk
halde att
hindre ei rørsle framover
;
bremse ei utvikling
regjeringa tek ansvar ved å halde att på pengebruken
ikkje sleppe frå seg
forfattaren veit å halde att dei siste brikkene i krimgåta
;
visse typar utstyr blir stadig haldne att i leveransane
halde av
vere glad i
;
verdsetje høgt
eg held av han
reservere
kan du halde av ein plass til meg?
halde fast ved
vere tru mot
halde fram
gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
hevde
(
1
I
, 2)
han heldt fram at han hadde vunne saka
halde frå kvarandre
skilje frå kvarandre
;
ikkje blande
det kan vere vanskeleg å halde dei ulike teoriane frå kvarandre
halde hardt
vere vanskeleg
;
lykkast berre så vidt
det skal halde hardt å bli ferdig før fristen
halde inne med
stanse talestraumen
;
teie
ho heldt inne med kva ho eigenleg meinte
halde med
vere tilhengjar av
;
vere einig med
halde med Viking
halde nokon med noko
forsyne
;
forsyte
halde ungane med sko og klede
;
dei heldt seg med mat sjølve
;
eg kan gjerne halde deg med selskap
halde opp
slutte
han heldt opp å slå
halde på med
vere oppteken med
;
vere i gang med
ho heldt på med mobilen heile dagen
;
eg held på med å lage middag
;
kva held du på med?
halde på
ikkje gje seg
;
halde fram med
dei får no berre halde på
vere i ferd med
ein pasient heldt på å døy
ikkje vilje gje slepp på
;
ta vare på
dei held på dialekta si
;
han heldt på jobben sin så lenge han kunne
satse
(1)
halde på feil hest
halde saman
støtte og hjelpe kvarandre
;
vise samhald
halde seg godt
sjå ung ut
halde seg inne med
syte for å vere god ven med
det er best å halde seg inne med sjefen
halde seg til
ty til
;
lite på
;
ikkje vike frå
dei held seg til kvarandre
;
ho heldt seg til Arbeidarpartiet
;
halde seg til fakta i saka
halde unna for
halde på avstand
;
stå imot
han heldt unna for konkurrentane inn mot mål
halde unna
leggje for seg sjølv
;
leggje til side
;
halde tilbake
;
ikkje rekne med
halde ut
tole eller orke
;
ikkje gje tapt
sorga er nesten ikkje til å halde ut
Artikkelside
halde ved like
Tyding og bruk
Sjå:
lik
halde i god stand ved å reparere skadar, redusere slitasje
og liknande
;
hindre forfall
Døme
halde huset ved like
sikre at noko stadig eksisterer
;
oppretthalde
Døme
halde interessa ved like
;
dei held tradisjonen ved like
Artikkelside
lik
3
III
adjektiv
Vis bøying
Opphav
norrønt
líkr
, opphavleg ‘som har same form’
Tyding og bruk
som minner om eller liknar på andre eller noko anna
;
einsarta
Døme
vere lik mor si
;
like barn leiker best
;
han er svært lik seg på biletet
;
du er deg sjølv lik
som heilt ut stemmer overeins
;
identisk med
Døme
ei nautisk mil er lik 1852 m
;
formuen min er lik null
;
alle er like for lova
;
lik løn for likt arbeid
brukt som
adverb
dele likt
særleg
i
komparativ
og
superlativ
: dugande,
god
,
bra
Døme
vêret er likare i dag (enn i går)
;
kameraten var ikkje stort likare
;
den likaste av hestane
;
det er likast du går no
Faste uttrykk
halde ved like
halde i god stand ved å reparere skadar, redusere slitasje
og liknande
;
hindre forfall
halde huset ved like
sikre at noko stadig eksisterer
;
oppretthalde
halde interessa ved like
;
dei held tradisjonen ved like
kome til liks
semjast
kome til liks om kva ein skal gjere
likt og ulikt
alle slag
;
viktig og uviktig
vi prata om likt og ulikt
likt til
som ser ut til noko
;
rimeleg, sannsynleg
ut frå vedtaket er det likt til at talet blir redusert
;
vi såg ikkje likt til røyk
til liks med
sameleis, på same vis som
var det likt seg
brukt for å seie at noko er utenkjeleg
;
langt ifrå, på ingen måte
løn vil ho ikkje ha, var det likt seg då!
vere seg sjølv lik
ikkje ha forandra seg
du er deg sjølv lik, du
Artikkelside
sambeite
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
av
sam-
og
beite
(
3
III)
Tyding og bruk
beite
(
3
III
, 1)
på felles beitemark
det at hann- og hodyr eller ulike dyreslag beitar saman
Døme
sambeite mellom storfe, sau og geit er det beste for å hindre attgroing
Artikkelside
flammehemmar
,
flammehemjar
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
stoff som kan hindre eller seinke utvikling av brann i eit materiale
Døme
det er funne flammehemmarar i urovekkjande mengder i sjøen
Artikkelside
reaksjon
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
av
reagere
Tyding og bruk
utslag, handling eller endring som ein påverknad eller førespurnad kallar fram
Døme
positive reaksjonar
;
det har kome reaksjonar mot framlegget
;
forbodet har møtt skarp reaksjon hos fiskarane
;
da det heile var over, melde reaksjonen seg
politisk retning som går ut på å hindre reformer og få att gamle tilstandar
;
bakstrev
retning eller rørsle som opponerer mot ei rådande retning
Døme
nyromantikken var ein reaksjon mot realismen
i medisin: endring framkalt av ytre påverknad
Døme
få ein allergisk reaksjon
i
fysikk
: tilbakeverkande kraft
;
motkraft
(1)
kjemisk prosess, til dømes at stoff blir spalta eller lagar nye samband
i
biologi
: rørsle
eller liknande
som svar på sanseinntrykk
Døme
refleks er ein automatisk reaksjon
Artikkelside
redning
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
av
redde
Tyding og bruk
det å redde
eller
bli redda
;
berging
(1)
Døme
redning frå døden
i ballspel: det å hindre at ballen kjem i mål
Døme
målvakta hadde mange fine redningar
Artikkelside
redde
redda
verb
Vis bøying
Opphav
frå
lågtysk
Tyding og bruk
føre til ein trygg stad
;
berge
Døme
redde nokon frå å drukne
;
redde fjellreven frå å bli utrydda
i ballspel: hindre at ballen går i mål
Døme
redde eit straffespark
Artikkelside
publikasjon
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
av
publisere
Tyding og bruk
offentleggjering
;
publisering
Døme
dei prøver å hindre publikasjon av rapporten
trykt skrift
Døme
vitskaplege publikasjonar
;
historielaget gjev ut ein årleg publikasjon
Artikkelside
Forrige side
Side 1 av 20
Neste side
Resultat per side:
10
20
50
100