Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 1482 oppslagsord

Jesus

eigennamn

Tyding og bruk

  1. i kristen tru: namnet på personen som er utgangspunktet for kristendomen
    Døme
    • Jesus frå Nasaret;
    • den bibelske Jesus;
    • Betlehem var Jesu fødeby;
    • Jesu død og oppstode
  2. brukt i utrop for å uttrykkje overrasking, frustrasjon, sinne eller liknande
    Døme
    • Jesus! Du skremde meg!
    • Herre Jesus! Kva skal vi gjere no?
Artikkelside

raglan

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk, etter namnet til feltmarskalk lord Raglan (1788–1855) som skal ha innført ein frakk med sånn fasong under Krimkrigen

Tyding og bruk

  1. frakk (1 med ermer som blir smalare i ei kileform opp mot kragen, slik at det ikkje er skuldersaum;
  2. i strikking: jamne, skråstilte fellingar frå halslinning til armhole på ein genser eller ei jakke;
Artikkelside

same 3

determinativ demonstrativ

Opphav

norrønt sami

Tyding og bruk

  1. som er identisk med noko som er nemnt eller som ein kan tenkje seg til
    Døme
    • den same jenta som eg såg i går;
    • det hende same året;
    • dei var av same slaget;
    • gjere noko på same måten
    • brukt som substantiv:
      • gjere det same om att;
      • takk, det same!
  2. som er som før;
    Døme
    • du er same jenta;
    • verda er den same overalt;
    • stoda var den same
  3. som ein har, nyttar eller gjer saman;
    Døme
    • bu under same tak;
    • dei skal same veg
  4. om tid: brukt for å uttrykkje at noko hender samstundes
    Døme
    • i same stunda;
    • på same tid

Faste uttrykk

  • gå for det same
    ikkje gjere noko frå eller til
  • i det same
    i same augeblinken;
    samtidig
    • i det same kom ein gut springande
  • med det same
    med éin gong;
    straks
  • sin same
    på same vis;
    uendra
    • alt gjekk sitt same her heime
  • vere det same
    ikkje ha noko å seie;
    kome ut på eitt
Artikkelside

samvirkelag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. samskipnad av sjølvstendige økonomiske einingar som skal drivast til beste for medlemene;
  2. daglegvareforretning i eit samvirkelag (1)
    Døme
    • handle på samvirkelaget
Artikkelside

samtalegruppe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

organisert gruppe som samtaler om særskilde emne
Døme
  • ho skal leie ei samtalegruppe for ungdom med angst
Artikkelside

samrå, samråde

samråda

verb

Opphav

jamfør rå (6

Tyding og bruk

Døme
  • dei samrådde seg med ordføraren;
  • samrå om framtida til bygda

Faste uttrykk

  • vere samrådde om
    vere samde om
    • dei er ikke heilt samrådde om kva dei skal gjere
Artikkelside

sambandsoffiser

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

offiser som skal syte for sambandet mellom militære avdelingar;
Artikkelside

cache

substantiv hankjønn

Uttale

kæsj eller kasj

Opphav

av engelsk cache, ‘gøymestad’

Tyding og bruk

i datamaskin: lagringseining eller minne (1, 4) som gjev rask tilgang til data som snart skal brukast, eller som er ofte i bruk;
Artikkelside

rakettskjold

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

våpensystem eller teknologi som skal oppdage og øydeleggje fiendtlege missil i lufta, før dei når mål på bakken;
Artikkelside

samfunnskritisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som er kritisk til tilhøve i samfunnet;
    som utøver samfunnskritikk
    Døme
    • samfunnskritisk satire
  2. som er særs viktig for at eit samfunn skal fungere
    Døme
    • samfunnskritisk infrastruktur
Artikkelside
Side 3 av 149