Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 138 oppslagsord

sideritt

substantiv hankjønn

Uttale

sideritˊt

Opphav

av gresk sideros ‘jern’ og -itt (1

Tyding og bruk

brunt mineral som blant anna består av jern
Artikkelside

sidebane

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

(jern)banelinje som går ut frå ei større linje;
Artikkelside

settjern, settjarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

jern som ein arbeider til eit arbeidsstykke med (ved å slå på det med ein hamar)
Artikkelside

beslå

verb

Uttale

beslåˊ

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. setje beslag (1) på
    Døme
    • beslå skrinet med jern;
    • beslå hesten – setje hestesko på hesten
    • brukt som adjektiv
      • ei beslått kiste
  2. rulle (eit segl) saman på råa (2 og surre det med beslag (4)
    Døme
    • beslå fokka
Artikkelside

ruste 1

rusta

verb

Tyding og bruk

  1. bli angripen av rust (2, 1);
    bli rusten
    Døme
    • jern rustar lett
  2. i overført tyding: bli svekt;
    miste kraft
    Døme
    • gammal kjærleik rustar ikkje

Faste uttrykk

  • ruste fast
    bli sitjande fast på grunn av rust
    • sverdet er rusta fast i slira
  • ruste opp
    bli øydelagd av rust
Artikkelside

rust 2

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med raud

Tyding og bruk

  1. raudbrunt belegg som blir avsett på overflata av jern når jernet reagerer med oksygen og vatn, og som kan føre til skade på jernet
    Døme
    • banke rust;
    • behandle ein bil mot rust
  2. plantesjukdom framkalla av rustsopp
    Døme
    • det er mykje rust på kornet i år
  3. hås, skurrande lyd
    Døme
    • han svarte med rust i målet
Artikkelside

glødande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som glør;
    brennande, varm, lysande
    Døme
    • glødande jern
  2. brukt forsterkande om noko som er varmt
    Døme
    • sola gav glødande varme heile dagen
    • brukt som adverb:
      • panna er glødande varm
  3. engasjert, lidenskapeleg;
    med sterke kjensler
    Døme
    • ein glødande forkjempar;
    • ha ei glødande interesse for temaet
    • brukt som adverb:
      • ho er glødande oppteken av miljøvern

Faste uttrykk

  • samle glødande kol på hovudet til nokon
    løne vondt med godt, og slik vekkje samvitsnag
Artikkelside

glø, gløde

gløda

verb

Opphav

norrønt glǿða; av glo (1

Tyding og bruk

  1. lyse på grunn av sterk oppvarming;
    brenne utan flamme;
    lyse raudt
    Døme
    • omnen glør;
    • det glør framleis i bålet;
    • kveldssola glødde i tretoppane
  2. hete (opp)
    Døme
    • glø opp jern
  3. vere eller gjere eldhuga;
    brenne, ivre
    Døme
    • glø for saka
Artikkelside

gloande

adjektiv

Opphav

presens partisipp av glo (2, 2)

Tyding og bruk

Døme
  • gloande jern;
  • det var ein gloande sommardag
  • brukt som adverb:
    • omnen er gloande varm
Artikkelside

raudglødande, raudgloande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. glødande varm
    Døme
    • raudglødande jern
  2. svært ivrig
    Døme
    • ein raudglødande revolusjonær
Artikkelside
Side 1 av 14